Nhập môn chứng khoán: Hướng dẫn cho người mới bắt đầu

Bạn đã sẵn sàng đầu tư chứng khoán nhưng không biết bắt đầu từ đâu? Bài viết này là dành cho bạn!

Đầu tư chứng khoán, nếu được thực hiện đúng cách, là một trong những kênh đầu tư tài chính hiệu quả nhất để kiếm tiền trong dài hạn. Có khá nhiều điều bạn cần tìm hiểu trước khi tham gia đầu tư. Qua bài viết này, Anfin sẽ hướng dẫn chi tiết về những việc cần chuẩn bị và những bước bắt đầu để bạn có hành trình đầu tư đúng cách và hiệu quả.

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là bằng chứng xác nhận quyền sở hữu hợp pháp của người sở hữu với tài sản hoặc vốn của công ty/ tổ chức phát hành. Trên thị trường hiện nay, chứng khoán thường được thể hiện bằng hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hay dữ liệu điện tử.

Hiện có 5 loại chứng khoán bao gồm: cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng khoán phái sinh và chứng chỉ có nguồn gốc chứng khoán. Trong đó, cổ phiếu là sản phẩm được biết đến và có nhiều giao dịch nhất. Ngoài ra, chứng chỉ quỹ cũng là lựa chọn đầu tư phổ biến. Xem thêm: Chứng khoán phái sinh được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Cùng theo dõi bài viết để biết cách chơi chứng khoán phái sinh như một nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Xem thêm: Cách tính lãi lỗ chứng khoán phái sinh đơn giản là một trong những điều mà các nhà đầu tư cần nắm rõ nhằm phục vụ tốt nhất cho các hoạt động đầu tư.

Đầu tư chứng khoán là gì?

Đây là hình thức nhà đầu tư góp tiền/vốn vào một tổ chức hay một doanh nghiệp bằng cách mua chứng khoán được các doanh nghiệp phát hành và lưu thông trên thị trường. Các nhà đầu tư mua và sở hữu chứng khoán với hy vọng rằng công ty sẽ hoạt động hiệu quả.

Khi công ty hoạt động tốt, chủ sở hữu chứng khoán cũng sẽ được chia sẻ lợi nhuận từ công ty. Lợi nhuận mà người mua nhận được sẽ là sự chênh lệch giá chứng khoán và cổ tức được chia đều từ lợi nhuận kinh doanh.

Bạn là nhà đầu tư mới, bạn đang tìm hiểu về đầu tư chứng khoán, đừng bỏ lỡ bài viết chi tiết Hướng dẫn đầu tư chứng khoán của Anfin. Tất cả các thông tin và khái niệm về chứng khoán bạn đều có thể tìm được qua bài viết này!

Những việc bạn cần chuẩn bị trước khi đầu tư chứng khoán

Trước khi bắt đầu đầu tư, bạn cần chuẩn bị trước về kiến thức và tâm lý để có thể đầu tư đúng cách.

Chuẩn bị kiến thức đầu tư

Để đầu tư chứng khoán hiệu quả, trước tiên bạn cần dành thời gian tìm hiểu những kiến thức về thị trường tài chính và chứng khoán. Ngoài các thông tin cơ bản về thị trường, cách vận hành, cách thức giao dịch… những thông tin sau cũng giúp ích cho bạn rất nhiều trong quá trình đầu tư:

• Quy tắc giao dịch cơ bản, thời gian giao dịch, các thuật ngữ trong giao dịch, các loại lệnh như lệnh thị trường, lệnh giới hạn, lệnh điều kiện...
• Hiểu các chỉ số và định nghĩa tài chính như P/E, EPS, ROE, vốn hóa thị trường,... giúp phân tích tình hình tài chính, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp để ra quyết định đầu tư.
• Các phương pháp phổ biến để lựa chọn cổ phiếu và thời điểm đầu tư, chẳng hạn như phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật.
• Mối liên hệ giữa thị trường chứng khoán (TTCK) với nền kinh tế. Chẳng hạn như mối liên hệ của thị trường với lạm phát, chu kỳ kinh tế, tình hình kinh tế - chính trị...

Để trang bị kiến thức đầu tư, bạn có thể đọc sách, tìm hiểu thông tin trên mạng Internet. Cách đơn giản hơn là bạn có thể tìm hiểu ở mục Kiến thức trên ứng dụng đầu tư Anfin.

Xem thêm bài viết Các thuật ngữ trong chứng khoán cơ bản mà nhà đầu tư không nên bỏ qua

Chuẩn bị về tâm lý

TTCK rất khó đoán nên ngoài kiến thức, bạn cũng cần chuẩn bị về tâm lý trước khi đầu tư. Ngoài những đợt tăng trưởng, cũng có lúc thị trường rơi vào khủng hoảng hay suy thoái. Bạn cần kiểm soát tâm lý và cảm xúc để không đưa ra những quyết định đầu tư sai lầm.

Hai tâm lý phổ biến khi đầu tư chứng khoán là tham lam và sợ hãi. Tham lam sẽ dẫn đến việc bạn dễ bị thu hút bởi những cổ phiếu có lợi nhuận lớn trong quá khứ mà không biết về những rủi ro. Sợ hãi sẽ làm bạn dễ đưa ra quyết định bán tháo ở mức giá thấp, khi thị trường đang sụt giảm mạnh.

Vì vậy, bạn cần chuẩn bị tâm lý vững vàng để không bị nao núng khi thị trường giảm, hay ra quyết định chớp nhoáng khi thị trường tăng.

Lựa chọn cách đầu tư

Khi đã chuẩn bị kiến thức và tâm lý, tiếp theo bạn cần xem xét về cách đầu tư chứng khoán phù hợp với bạn. Một số nhà đầu tư sẽ chọn mua các cổ phiếu riêng lẻ. Nhưng cũng có những người chọn các cách đầu tư thụ động như đầu tư vào quỹ.

Trước hết, bạn có thể xem qua các câu sau và chọn các ý đúng với mình để xem mình phù hợp với cách nào:

• Tôi là một người thích phân tích, tính toán và nghiên cứu các con số.
• Tôi ghét môn toán và không muốn làm một đống "bài tập về nhà" liên quan đến tính toán.
• Tôi có vài giờ mỗi tuần để dành cho việc đầu tư vào TTCK.
• Tôi thích tìm hiểu thông tin về các công ty mà tôi có thể đầu tư vào. Nhưng tôi không muốn đi sâu vào việc nghiên cứu bất kỳ tài liệu nào liên quan đến những con số.
• Tôi là một người rất bận rộn và không có thời gian để học cách phân tích cổ phiếu.

Dù câu nào trên đây mô tả đúng về bạn thì bạn cũng đừng quá lo lắng, bạn vẫn là một ứng cử viên sáng giá để trở thành nhà đầu tư trên TTCK, miễn là bạn xác định được cách đầu tư phù hợp với mình.

Các cách để đầu tư chứng khoán cho người mới bắt đầu

• Mua cổ phiếu riêng lẻ: Bạn có thể mua từng cổ phiếu riêng lẻ nếu, và chỉ khi bạn có thời gian và khả năng nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng các cổ phiếu trong suốt thời gian đầu tư. Ngoài ra, bạn cũng cần trang bị trước các kiến thức về tài chính để có thể đầu tư hiệu quả. Ngược lại, nếu bạn không hứng thú với việc tính toán và xem các báo cáo thu nhập hàng quý thì bạn nên lựa chọn các cách tiếp cận thụ động hơn.
• Đầu tư vào các quỹ chỉ số: Ngoài việc mua các cổ phiếu riêng lẻ, bạn có thể chọn đầu tư vào các quỹ theo chỉ số. Các quỹ chỉ số là tổng hợp của nhiều cổ phiếu và trái phiếu khác nhau với danh mục được xây dựng dựa theo chỉ số của thị trường. Với cách này, bạn sẽ không mất quá nhiều thời gian để nghiên cứu và chọn từng loại cổ phiếu một. Bạn cũng không chịu nhiều ảnh hưởng bởi sự lên xuống của thị trường hay tình hình hoạt động của công ty mình chọn đầu tư.
• Đầu tư với cố vấn robot: Một lựa chọn đầu tư chứng khoán cho người mới bắt đầu rất phổ biến trong những năm gần đây là cố vấn robot. Cố vấn robot là những nền tảng môi giới trực tuyến giúp bạn đầu tư tiền vào cổ phiếu hay quỹ chỉ số tùy theo khả năng chấp nhận rủi ro và mục tiêu đầu tư của bạn. Với cố vấn robot, bạn không chỉ có thể đặt lệnh giao dịch, mua bán cổ phiếu hay chứng chỉ quỹ nhanh chóng, chỉ với các thao tác trên điện thoại, mà còn được đưa ra các gợi ý để đa dạng hóa danh mục đầu tư của bạn.
  Anfin là một ứng dụng giúp bạn đầu tư theo cách này. Với Anfin, bạn có thể đầu tư cổ phiếu an toàn và nhanh chóng với số vốn chỉ từ 10.000 VNĐ. Bạn có thể nạp và rút tiền bất cứ lúc nào. Ngoài ra, bạn còn có thể theo dõi các thông tin, báo cáo tài chính thông minh trên ứng dụng để ra quyết định đầu tư phù hợp.

Xem thêm bài viết cách chơi chứng khoán trên điện thoại vô cùng đơn giản. Đầu tư nhanh chóng, hiệu quả qua các phần mềm chơi chứng khoán.

Quyết định số vốn bạn sẽ đầu tư

Để đầu tư, bạn sẽ cần chuẩn bị vốn. Vậy với đầu tư chứng khoán, bạn cần bao nhiêu vốn?

Mua cổ phiếu riêng lẻ

Không có một quy định cụ thể nào về số tiền tối thiểu hay tối đa mà người đầu tư chứng khoán cần có để mua cổ phiếu. Tuy nhiên, bạn có thể xác định số vốn tối thiểu để đầu tư qua quy định về lượng cổ phiếu có thể mua trên các sàn giao dịch:

• Trên sàn của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), tiền mua chứng khoán là bội số của 10 cổ phiếu.
• Trên sàn của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), tiền mua chứng khoán là bội số của 100 cổ phiếu.

Tùy thuộc vào đơn giá cổ phiếu mà bạn lựa chọn, bạn có thể tính số tiền tham gia đầu tư tối thiểu cần có để mua cổ phiếu riêng lẻ.

Hãy xem bài viết này nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về khái niệm cổ phiếu

Mua chứng chỉ quỹ

Với hình thức mua chứng chỉ quỹ, số vốn bạn cần chuẩn bị sẽ tùy theo mức giá và quy định về hạn mức tối thiểu phải mua của các đơn vị bán.

Những người mới tham gia đầu tư nên bắt đầu với số vốn nhỏ để làm quen với TTCK, hiểu được cách giao dịch. Bạn không nên đổ quá nhiều tiền vào một thời điểm và một loại cổ phiếu vì như vậy sẽ rất rủi ro.

Bạn muốn tìm hiểu thêm về khái niệm chứng chỉ quỹ là gì? Có nên mua chứng chỉ quỹ không? Tất cả câu trả lời sẽ có trong bài viết chi tiết này của Anfin.

Để đầu tư chứng khoán cần bao nhiêu tiền? Những người mới bắt đầu cần biết những thông tin nào trong lĩnh vực chứng khoán? Xem ngay bài viết!

Các bước để bắt đầu đầu tư chứng khoán

Khi đã chuẩn bị đủ “hành trang” và đã sẵn sàng đầu tư, bạn có thể bắt đầu với quy trình gồm những bước đơn giản sau đây:

Mở tài khoản đầu tư

Bước đầu tiên để bạn có thể bắt đầu việc đầu tư chứng khoán là phải mở tài khoản đầu tư. Tài khoản sẽ giúp bạn nạp tiền để thực hiện các giao dịch, mua bán cổ phiếu hay chứng chỉ quỹ.

Có 2 cách để người mới có thể bắt đầu mở tài khoản chứng khoán:

• Mở tài khoản qua các công ty chứng khoán: Hiện có hàng trăm công ty và sàn giao dịch chứng khoán đang hoạt động tại thị trường Việt Nam. Để mở tài khoản, bạn có thể đến trực tiếp phòng giao dịch của công ty chứng khoán hoặc mở tài khoản trực tuyến tại nhà.
• Mở tài khoản đầu tư online qua ứng dụng đầu tư. Đây là hình thức mở tài khoản nhanh gọn để đầu tư chỉ với vài thao tác đơn giản và chỉ mất vài phút. Với cách này, bạn chỉ cần có một chiếc điện thoại để giao dịch mọi lúc, mọi nơi.

Để quyết định mở tài khoản chứng khoán qua công ty hay ứng dụng nào, bạn cần cân nhắc những tiêu chí sau:

• Phí giao dịch: Khi mở tài khoản giao dịch, nhà đầu tư chứng khoán sẽ cần trả phí. Thông thường, các công ty chứng khoán lớn và uy tín sẽ có mức phí khá cao, đổi lại bạn có thể nhận hỗ trợ tư vấn đầu tư từ các chuyên viên. Các ứng dụng đầu tư thường có mức phí giao dịch thấp, bạn sẽ nhận các gợi ý đầu tư để tự ra quyết định qua các thông báo trên điện thoại.
• Uy tín và độ tin cậy: Để đảm bảo an toàn cho khoản đầu tư, bạn cũng cần tìm hiểu về uy tín, sự minh bạch của công ty hay ứng dụng đầu tư.
• Dịch vụ hỗ trợ: Với những người lần đầu tham gia thị trường, chất lượng hỗ trợ của những công ty chứng khoán hay ứng dụng đầu tư cũng là yếu tố rất cần thiết mà bạn cần cân nhắc để lựa chọn.
• Tính năng dễ sử dụng: Đây là ưu điểm mà người mới đầu tư có thể tận dụng nếu lựa chọn ứng dụng đầu tư. Các ứng dụng đầu tư thường có giao diện rất dễ sử dụng, quy trình đăng ký tài khoản nhanh chóng chỉ với vài thao tác.

Xem thêm: Nên mở tài khoản chứng khoán ở đâu là thắc mắc của nhiều bạn mới đầu tư. Tìm hiểu các tiêu chí lựa chọn và danh sách các công ty có thương hiệu uy tín trên thị trường.

Nạp tiền vào tài khoản

Sau khi đã có tài khoản đầu tư chứng khoán, bạn cần nạp tiền vào tài khoản để mua, bán cổ phiếu/chứng chỉ quỹ.

• Với tài khoản của công ty chứng khoán, bạn có thể tới ngân hàng để thực hiện lệnh chuyển tiền tới tài khoản ngân hàng của công ty hay chuyển tiền qua ứng dụng Mobile/Internet Banking. Số tiền bạn nạp vào sẽ tùy thuộc vào lượng cổ phiếu hay chứng chỉ quỹ mà bạn dự định mua.
• Với các ứng dụng đầu tư như Anfin, bạn chỉ cần nhấn vào chức năng Nạp tiền trên ứng dụng để chuyển tiền từ tài khoản ngân hàng của bạn. Với Anfin, chỉ từ 10.000 VNĐ là bạn đã có thể bắt đầu đầu tư.

Làm sao để chọn được cổ phiếu đầu tư?

Bạn đã có tài khoản và đã có tiền để bắt đầu thực hiện giao dịch. Nhưng câu hỏi lúc này là làm sao chọn cổ phiếu hay chứng chỉ quỹ để đầu tư cho hiệu quả? Chắc chắn qua một bài viết, Anfin sẽ chưa thể chia sẻ hết những gì bạn cần cân nhắc và phân tích để chọn cổ phiếu/chứng chỉ quỹ. Nhưng Anfin có thể cung cấp cho bạn những quy tắc quan trọng cần nắm vững trước khi đầu tư:

• Đa dạng hóa danh mục đầu tư của bạn: Đây là một khái niệm rất phổ biến mà bạn cần tìm hiểu khi đầu tư chứng khoán. Nói một cách dễ hiểu là bạn nên đầu tư vào nhiều cổ phiếu khác nhau, thay vì chỉ dồn tiền vào một cổ phiếu. Việc này sẽ giúp bạn giảm thiểu rủi ro nếu chẳng may cổ phiếu duy nhất mà bạn đầu tư vào hoạt động không hiệu quả. Tuy nhiên, bạn cũng cần thận trọng với việc đa dạng hóa quá mức. Vì dàn trải vốn vào nhiều loại cổ phiếu khác nhau có thể khiến khoản đầu tư của bạn không đạt được mốc tăng trưởng mạnh. 10 khoản đầu tư là con số tối đa cho một danh mục đầu tư hiệu quả.
• Chỉ đầu tư vào những doanh nghiệp mà bạn đã tìm hiểu kỹ. Đây là quy tắc cơ bản bạn cần ghi nhớ để hạn chế rủi ro cho khoản đầu tư của mình.
• Tránh các cổ phiếu có biến động lớn cho đến khi bạn đã có đủ khả năng và kinh nghiệm đầu tư. Việc lựa chọn các cổ phiếu có nhiều biến động khi chỉ vừa mới bắt đầu đầu tư sẽ dễ gây cho bạn tâm lý hoang mang, lo lắng dẫn đến việc đưa ra những quyết định sai lầm.
• Tìm hiểu các số liệu và khái niệm cơ bản để đánh giá cổ phiếu. Nắm vững các kiến thức này sẽ giúp bạn lựa chọn được loại cổ phiếu có tiềm năng để đầu tư.

Bắt đầu đặt lệnh mua, bán

Khi đã có tiền trong tài khoản và lựa chọn được cổ phiếu/chứng chỉ quỹ thích hợp, bạn đã có thể bắt đầu đặt lệnh mua, bán. Bạn có thể đặt lệnh giao dịch qua các trang web của công ty chứng khoán hay qua ứng dụng đầu tư. Đặc biệt, với các ứng dụng đầu tư, việc thực hiện giao dịch mua bán cổ phiếu/ chứng chỉ quỹ rất đơn giản, chỉ mất vài thao tác để hoàn thành.

Nên đầu tư chứng khoán dài hạn hay ngắn hạn?

Đây là câu hỏi khá phổ biến của những người mới bắt đầu đầu tư. Để quyết định được nên đầu tư dài hạn hay ngắn hạn, trước hết bạn cần hiểu về đặc điểm của mỗi hình thức.

Đầu tư chứng khoán ngắn hạn

Đầu tư ngắn hạn là hình thức mua cổ phiếu/chứng chỉ quỹ và chỉ duy trì trong khoảng 1 năm. Nhà đầu tư thường mua khi giá thấp và bán đi khi giá tăng để thu lợi nhuận. Nhiều khoản đầu tư ngắn hạn được bán hoặc chuyển thành tiền mặt chỉ sau 3-12 tháng.

Mặc dù các khoản đầu tư ngắn hạn thường mang lại lợi nhuận thấp hơn, nhưng hình thức này cho phép nhà đầu tư linh hoạt rút tiền nhanh chóng nếu cần. Tuy nhiên, hình thức này cũng có nhiều rủi ro do tác động của thị trường, tình hình kinh tế - chính trị… ảnh hưởng đến giá cổ phiếu trong thời gian ngắn hạn. Vì vậy, bạn sẽ cần liên tục theo dõi thị trường để nắm bắt được những thời điểm tăng trưởng thích hợp để đặt lệnh bán.

Tham khảo bài viết chi tiết của Anfin nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về đầu tư chứng khoán ngắn hạn?

Đầu tư dài hạn

Đây là chiến lược đầu tư vào một các loại chứng khoán có khả năng sinh lời trong hơn 1 năm. Tương tự như đầu tư ngắn hạn, nhà đầu tư cũng lựa chọn mua cổ phiếu của các công ty có tiềm năng phát triển từ khi giá còn thấp và giữ trong một thời gian dài, đến khi cổ phiếu tăng giá thì sẽ bán đi.

Là hình thức đầu tư chứng khoán cho người mới bắt đầu chậm mà chắc, có thể tận dụng hiệu ứng lãi kép để tiền sinh ra tiền trong nhiều năm, đầu tư chứng khoán dài hạn là lựa chọn của những nhà đầu tư lâu năm, như nhà đầu tư vĩ đại Warren Buffett.

Nhưng là một nhà đầu tư dài hạn cũng đồng nghĩa với việc bạn phải sẵn sàng chấp nhận kiên trì chờ đợi, bình tĩnh trước những biến động và chấp nhận một số rủi ro nhất định để theo đuổi mức lợi nhuận cao hơn. Bạn cũng cần có khoản tiền nhàn rỗi để có thể duy trì đầu tư trong một thời gian dài. Ngoài ra, bạn cần cân nhắc kỹ trong việc lựa chọn doanh nghiệp/tổ chức có tiềm năng phát triển trong tương lai để quyết định đầu tư.

Để đầu tư ngắn hạn hay dài hạn, bạn cần xác định mục tiêu lợi nhuận, nguồn vốn, thời gian bạn có thể duy trì dòng tiền cũng như khả năng phân tích, theo dõi thị trường để ra quyết định.

Xem thêm: Hãy thử ngay kế hoạch đầu tư tiền nhàn rỗi nhé! Nếu bạn đang tìm kiếm kênh đầu tư mới để thu lợi nhuận thì đừng bỏ qua bài viết này.

Tóm lại...

Đầu tư chứng khoán là kênh đầu tư linh hoạt không cần vốn lớn và ai cũng có thể tham gia để đạt tới sự thịnh vượng. Tuy nhiên, để đầu tư hiệu quả, bạn sẽ cần tìm hiểu và trang bị nhiều kiến thức đầu tư, kỹ năng, cũng như lựa chọn nền tảng đầu tư an toàn, đáng tin cậy. Để đơn giản hóa việc đầu tư chứng khoán cho người mới bắt đầu, đồng hành cùng các ứng dụng đầu tư như Anfin là cách dễ dàng và thuận tiện nhất.

Để có trải nghiệm đầu tư cổ phiếu dễ dàng và thuận tiện nhất, tải ngay app Anfin - Đầu tư chứng khoán trên App Store tại đây hoặc trên Google Play tại đây.