Chứng khoán phái sinh và những thông tin bạn cần biết

Đăng bởi Team Anfin

- 11.08.2022

Nhiều nhà đầu tư trẻ vẫn chưa hiểu được thuật ngữ chứng khoán phái sinh là gì một cách rõ ràng và chính xác nhất. Thật ra, trên thị trường, thuật ngữ “chứng khoán phái sinh” không còn mấy xa lạ đối với các nhà đầu tư.

Vậy, như thế nào là chứng khoán phái sinh và chúng có vai trò như thế nào đối với các nhà đầu tư? Bài viết này sẽ giải thích cặn kẽ những vấn đề liên quan đến chúng. Hãy cùng Anfin tìm hiểu nhé!

Nội Dung Bài Viết

Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là một hợp đồng tài chính giữa hai bên giao dịch mua hoặc bán một tài sản, một sản phẩm, cổ phiếu, hàng hóa với mức giá đã được xác định trong thỏa thuận giao dịch trong khoảng thời gian cụ thể.

Các tài sản, sản phẩm, cổ phiếu, hàng hóa được xem là tài sản cơ bản. Giá trị của các tài sản cơ bản này sẽ quy định nên giá trị của hợp đồng chứng khoán phái sinh. Trong giao dịch các tài sản cơ bản tách biệt với tài sản phái sinh.

ví dụ về chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh thường được chia thành các loại: hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, quyền chọn và hoán đổi. Bên cạnh đó, cũng xuất hiện các biến thể khác của chúng như nghĩa vụ nợ có thế chấp tổng hợp và hoán đổi nợ tín dụng.

Các công cụ phái sinh này được xem như là một bảo hiểm tránh rủi ro hoặc đạt được đòn bẩy.

Ra đời vào khoảng vài thế kỷ trước, chứng khoán phái sinh đã giải quyết cho các vấn đề cân bằng tỷ giá hối đoái, khác biệt về tiền tệ giữa các nước trên thế giới. Nhất là khi các nhà đầu tư muốn giao dịch xuyên quốc gia.

Tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng, các nhà đầu tư có thể dùng công cụ phái sinh như một sự dự đoán giá định trong tương lai của bất kỳ tài sản, hàng hoá nào.

Từ đó, họ giảm được vấn đề về tỷ giá hối đoái và phòng tránh các rủi ro về sự biến thiên giá trị tài sản.

Các công cụ phái sinh có tính bảo mật cao và mang tính công khai trên các sàn giao dịch lớn. Chẳng hạn như Sở giao dịch chứng khoán New York.

Thông thường, các giao dịch chứng khoán phái sinh không cần kê đơn (OTC). Các loại hình mua bán, thương mại này đa số không được kiểm soát chặt chẽ.

Các loại chứng khoán phái sinh

Trước khi biết cách chơi chứng khoán phái sinh, bạn cần phải biết về các loại phái sinh có trên thị trường hiện nay. Có 4 loại hợp đồng phái sinh chính:

Hợp đồng tương lai

Hợp đồng tương lai là các loại hợp đồng đã được tiêu chuẩn hoá. Chủ sở hữu mua, bán với giá đã thỏa thuận với bên giao dịch vào ngày xác định.

Các bên giao dịch của hợp đồng tương lai có nghĩa vụ thực hiện đúng với cam kết đã thoả thuận trong hợp đồng.

Các hợp đồng đã thỏa thuận này sẽ được giao dịch trên sàn thị trường chứng khoán. Giá trị của loại hợp đồng này được đánh dấu và nổi trên thị trường mỗi ngày. Tức là, giá trị của hợp đồng được điều chỉnh cân bằng đồng bộ theo diễn biến biến thiên của thị trường cho đến khi hết hạn hợp đồng.

Hợp đồng kỳ hạn

Kết cấu giống như hợp đồng tương lai, ở đây người nắm giữ phải có nghĩa vụ thực hiện theo quy định đã cam kết trong hợp đồng. Chúng có sự tiêu chuẩn hoá và không cần giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán của thị trường. Loại hợp đồng này có thể điều chỉnh tùy thuộc vào yêu cầu của các bên thực hiện giao dịch.

Quyền chọn

Quyền chọn là dạng chứng khoán phái sinh cho phép chủ sở hữu mua, bán tài sản cơ sở với giá đã thỏa thuận với bên giao dịch vào ngày xác định.

Khác với hợp đồng tương lai, người mua không cần thực hiện nghĩa vụ quyền chọn. Người bán quyền chọn có thể viết quyền chọn. Giá chỉ định tài sản gọi là giá thực.

Hoán đổi

Hoán đổi là dạng chứng khoán phái sinh mà ở đó hai bên trao đổi các nghĩa vụ tài chính của mình.

Dòng chảy của tiền dựa trên số tiền gốc được thoả thuận giữa hai bên giao dịch và không cần phải trao đổi số tiền gốc. Số lượng tiền sẽ dựa trên tỷ lệ lãi suất.

Giao dịch theo hình thức hoán đổi lãi suất được các nhà đầu tư trên thị trường được sử dụng phổ biến nhất.

Hoán đổi không cần giao dịch trên các sàn giao dịch chứng khoán của thị trường và cũng không cần kê đơn giao dịch.

Ví dụ về chứng khoán phái sinh

Sau đây, Anfin sẽ giúp bạn tìm hiểu kỹ hơn và chứng khoán phái sinh thông qua ví dụ về hình thức hợp đồng hoán đổi về tiền tệ.

Ví dụ: Một công ty lớn của Hoa Kỳ muốn mở thêm một hệ thống công ty con ở Đức và Đức cũng muốn xây dựng một tập đoàn công ty con tại Hoa Kỳ.

Theo đó, hai công ty này cần làm thủ tục để vay tại thị trường địa phương của nhau. Họ có thể liên lạc và thoả thuận với nhau tạo nên một giao dịch theo hình thức hợp đồng hoán đổi tiền tệ với ngân hàng. Hình thức hoán đổi này sẽ giúp hai bên công ty giảm bớt tỷ lệ phần trăm mức lãi suất mà họ phải chịu.

Cách chơi chứng khoán phái sinh

Để đầu tư và sinh lợi nhuận, các nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ về cách chơi chứng khoán phái sinh. Bởi lẽ, loại hình đầu tư này không giống với thị trường chứng khoán cơ bản.

cách chơi phái sinh

Trước tiên bạn cần phải hiểu về nguyên lý hoạt động của thị trường phái sinh trước khi thực hiện các khoản giao dịch. Cách thức hoạt động hoàn toàn khác với động cơ của thị trường chứng khoán. Hay nói cách khác, chứng khoán phái sinh khác với thị trường chứng khoán về mặt chiến lược.

Đối với thị trường phái sinh bạn cần phải ký quỹ khi muốn bắt đầu giao dịch và không thể rút số quỹ đã thỏa thuận cho đến khi giao dịch được giải quyết. Hơn nữa, phải bổ sung quỹ khi nó giảm xuống mức thấp nhất.

Cách giao dịch chứng khoán phái sinh, bạn cần tạo một tài khoản giao dịch (nếu chưa có) hoặc đã có thì tài khoản trong trạng thái hoạt động. Điều này sẽ cho phép giao dịch phát sinh.

Trong trường hợp bạn sử dụng dịch vụ của nhà môi giới, bạn có thể cài đặt lệnh trực tuyến trên thiết bị điện thoại di động của mình.

Về vấn đề lựa chọn cổ phiếu, các yếu tố: tiền mặt, ký quỹ, giá của hợp đồng và cổ phiếu cơ bản,... bạn nên xem xét kỹ để chắc chắn rằng ngân sách của bạn có thể đáp ứng.

Bạn có thể lựa chọn việc tiếp tục đầu tư dự án cho đến khi hết hạn thanh toán giao dịch. Bạn có thể thanh toán “tất tần tật” toàn bộ số tiền chưa thanh toán hoặc thanh toán sau khi hết hạn.

Xem thêm: Cách tính lãi lỗ chứng khoán phái sinh đơn giản là một trong những điều mà các nhà đầu tư cần nắm rõ nhằm phục vụ tốt nhất cho các hoạt động đầu tư.

Có nên chơi chứng khoán phái sinh không?

Giữa chứng khoán phái sinh và chứng khoán thị trường, nên đầu tư vào cái nào? Loại chứng khoán này có rủi ro cao không?

Khi tham gia đầu tư phái sinh, việc khớp lệnh chứng khoán phái sinh vẫn phụ thuộc vào cung cầu thị trường và vẫn có nguyên tắc ưu tiên về giá và thời gian. Nguyên tắc này sẽ tương tự khi bạn đầu tư vào thị trường chứng khoán cơ sở.

Vì thế, các nhà đầu tư cần nắm vững kiến thức cũng như và chuẩn bị tâm lý để tránh mua/bán quá nhiều nhưng lại biến động giá nghịch và dẫn đến thua lỗ.

Khi giao dịch nhà đầu tư sẽ ký quỹ phần nên nếu giá biến động ngược với kỳ vọng thì nhà đầu tư cần phải bổ sung thêm tiền để tránh bị đóng bớt hợp đồng.

Tuy nhiên, nhà đầu tư có thể kiếm lời khi thị trường xuống bằng cách bán trước - mua lại sau. Khi đó, thị trường cơ sở nhà đầu tư có thể sinh lời khi giá thị trường tăng.

Vì thế, kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh trước hết là phải hiểu biến động sàn phái sinh.

Các doanh nhân đầu tư cần vạch rõ cho mình một tư duy đúng ngay từ ban đầu thì mới có thể bám vững trên sàn thị trường và gia tăng lợi nhuận tài khoản, gia tăng cổ phiếu phái sinh.

Xem thêm: Bắt đầu với chứng khoán như thế nào? Hướng dẫn đầu tư chứng khoán chi tiết cho người mới bắt đầu.