Trái phiếu là gì? Phân biệt cổ phiếu và trái phiếu

Đầu tư vào trái phiếu là hình thức được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Anfin chia sẻ đến bạn bài viết chi tiết để hiểu rõ lợi ích và rủi ro của trái phiếu là gì và điểm khác biệt của hình thức chứng khoán này so với đầu tư vào cổ phiếu

Nội Dung Bài Viết

• Trái phiếu là gì?
• Đặc điểm của trái phiếu
• Cách phân loại trái phiếu
• Cách phân biệt cổ phiếu và trái phiếu
• Lời kết

Trái phiếu là gì?

Trái phiếu là một loại chứng khoán dưới hình thức giấy chứng nhận nợ, quy định nghĩa vụ của công ty phát đối với người sở hữu trái phiếu.

Nhà đầu tư hoặc chủ nợ nắm bắt đầy đủ thông tin về phương án phát hành. Theo đó, đơn vị phát hành phải trả nợ gốc và lãi theo tỷ suất lợi nhuận đã thỏa thuận vào thời gian cụ thể.

Đơn vị phát hành trái phiếu tự thực hiện việc vay và trả nợ khi đến hạn. Đây là một hình thức huy động vốn để phát triển, mở rộng sản xuất, kinh doanh, tái cơ cấu nợ.

Đặc điểm của trái phiếu

Sau khi tìm hiểu về trái phiếu, bạn cần biết rõ đặc điểm trái phiếu là gì để ra quyết định có nên đầu tư hay không

Mệnh giá trái phiếu

Mệnh giá trái phiếu phát hành trong nước được quy định là 100.000 VNĐ. Trái phiếu phát hành ở thị trường nước ngoài sẽ tuân thủ theo quy định của nước sở tại để có mệnh giá phù hợp.

Xem thêm: Định giá trái phiếu là cách thức xác định giá trị thực của trái phiếu trong hiện tại và tương lai. Từ đó, nhà đầu tư sẽ biết chính xác lợi nhuận thu được từ trái phiếu.

Thời hạn của trái phiếu

Trái phiếu là loại chứng khoán có quy định thời hạn, tùy thuộc vào phương án trả nợ của đơn vị phát hành.

Kỳ hạn trái phiếu thông thường là:

• Ngắn hạn: 1-5 năm
• Trung hạn: 5-12 năm
• Dài hạn: 12-30 năm

Hết thời hạn nắm giữ trái phiếu, chủ sở hữu sẽ được nhận lại vốn gốc và tiền lãi. Chuyển nhượng chỉ được thực hiện khi trái phiếu chưa hết kỳ hạn.

Lợi tức trái phiếu

Lợi tức trái phiếu là số tiền lãi nhà đầu tư nhận được định kỳ (tháng, quý hoặc năm) dựa trên lãi suất được quy định tại thời điểm phát hành. Mức lãi suất có thể cố định hoặc thả nổi theo lãi suất thị trường.

Ngoài tiền lãi được nhận, bạn còn có thu nhập hàng năm, còn gọi là lợi suất thực. Ngoài ra, một vài doanh nghiệp phát hành còn có thêm các khoản thu nhập khác để thu hút nhà đầu tư.

Cách phân loại trái phiếu

Dựa vào từng thị trường mà trái phiếu được phân thành các loại sau:

Dựa vào đơn vị phát hành

• Trái phiếu Chính phủ: do Nhà nước phát hành để huy động tiền từ người dân thực hiện cho các mục tiêu phát triển đất nước. Đây là hình thức trái phiếu ít rủi nó nhất. Nhà đầu tư được đảm bảo trả gốc và lãi đúng hạn.

• Trái phiếu doanh nghiệp: do các công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần phát hành để huy động vốn đầu tư phát triển và mở rộng sản xuất kinh doanh.
• Trái phiếu ngân hàng và các tổ chức tài chính: nhằm mục đích huy động vốn cho các hoạt động của tổ chức tài chính.

Dựa theo hình thức trái phiếu

• Trái phiếu vô danh: hình thức không thể hiện tên của người sở hữu nhưng trái chủ vẫn nhận đầy đủ quyền lợi.
• Trái phiếu ghi danh: thể hiện đầy đủ thông tin người mua và được ghi nhận vào sổ sách của đơn vị phát hành.

Dựa theo tính chất của trái phiếu

• Warrant-linked Bonds: đây là dạng được quyền mua cổ phiếu với số lượng nhất định, quy định bởi tổ chức phát hành
• Callable Bond: là dạng có thể mua lại - cho phép đơn vị phát hành có quyền mua lại toàn bộ hoặc một phần mặc dù chưa đến kỳ hạn.
• Trái phiếu chuyển đổi: do các công ty cổ phần phát hành. Người sở hữu được quyền chuyển đổi sang cổ phiếu của doanh nghiệp.

Dựa theo hình thức lợi tức

• Trái phiếu có lãi suất cố định. Mức lãi suất sẽ ghi trực tiếp trên trái phiếu, lợi tức trái chủ nhận được tính bằng mệnh giá nhân với lãi suất này.
• Trái phiếu có lãi suất thả nổi. Loại này sẽ có chi trả lãi suất theo lãi suất tham chiếu của thị trường.
• Trái phiếu có lãi suất bằng không. Nhà đầu tư mua với vốn thấp hơn mệnh giá niêm yết, còn gọi là giá chiết khấu. Đến ngày đáo hạn, trái chủ sẽ nhận số vốn bằng mệnh giá của trái phiếu.

Dựa theo mức độ đảm bảo thanh toán

• Trái phiếu đảm bảo: Đơn vị phát hành sẽ cầm cố tài sản, thường là chứng chỉ quỹ hoặc bất động sản như là một phương án đảm bảo trong trường hợp không thể thanh toán gốc và lãi cho nhà đầu tư. Lợi ích khi mua loại này có mức rủi ro thấp.
• Trái phiếu không có đảm bảo: Trái phiếu được phát hành bởi doanh nghiệp mà không có tài sản đảm bảo. Một vài đơn vị phát hành được ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính bảo lãnh để nâng cao uy tín.

Cách phân biệt cổ phiếu và trái phiếu

Trái phiếu và cổ phiếu đều là hai hình thức chứng khoán được nhiều nhà đầu tư ưa chuộng. Cùng phân tích những điểm giống và khác nhau của từng loại hình để ra quyết định đầu tư phù hợp.

Điểm giống nhau

Cả trái phiếu và cổ phiếu có những điểm giống nhau như sau:

• Cả hai đều là hình thức chứng khoán xác định quyền lợi của nhà đầu tư đối với đơn vị phát hành.
• Nhà đầu tư sở hữu cổ phiếu hoặc trái phiếu đều có thể chuyển nhượng, cầm cố, thừa kế hoặc thế chấp phần sở hữu cho người khác.
• Trái phiếu và cổ phiếu là công cụ huy động vốn hiệu quả của đơn vị phát hành.
• Nhà đầu tư sẽ hưởng chênh lệch giá, tùy vào tình hình thực tế của thị trường và chính sách của đơn vị phát hành.

Điểm khác nhau

Mặc dù có nhiều điểm giống nhau nhưng trái phiếu và cổ phiếu vẫn là hai hình thức riêng biệt, cụ thể như sau:

Trái phiếu là chứng chỉ ghi nhận nợ và người sở hữu là trái chủ, hay còn gọi là chủ nợ. Khi đó, trái chủ sẽ không có quyền tham gia vào các hoạt động của công ty, chỉ nhận được lãi suất theo quy định.

Còn cổ phiếu là một hình thức góp vốn, khi đó bạn sẽ là cổ đông chính thức của công ty. Nếu tỷ lệ góp vốn lớn, cổ đông còn tham gia biểu quyết vào quá trình hoạt động và điều hành công ty.

Trái phiếu do các doanh nghiệp và nhà nước phát hành. Do đó, độ rủi ro thấp hơn, tỷ suất nhận được thường cố định hoặc theo lãi suất thị trường nhưng vẫn đảm bảo theo phương án trả nợ. Còn cổ phiếu do các công ty cổ phần phát hành nhằm huy động vốn. Nhà đầu tư cần lựa chọn cổ phiếu tốt vì ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ suất lợi nhuận.

Trái phiếu có kỳ hạn xác định. Đến ngày đáo hạn, người sở hữu sẽ nhận về gốc và lãi. Còn cổ phiếu không có thời hạn cụ thể, nhà đầu tư sẽ giao dịch mua bán cổ phiếu để chốt lời.

Trái chủ sẽ nhận về lãi suất theo phương án phát hành. Một vài trái phiếu chuyển đổi cho phép nhà đầu tư chuyển sang cổ phiếu. Ngược lại, cổ đông không nhận được lãi suất từ cổ phiếu mà phụ thuộc hoàn toàn vào kinh doanh của doanh nghiệp.

Lời kết

Qua những thông tin chi tiết trong bài viết, Anfin đã giúp bạn làm rõ khái niệm trái phiếu là gì và những đặc điểm chính của hình thức chứng khoán này. Tùy vào khẩu vị rủi ro cá nhân mà bạn lựa chọn sản phẩm tài chính phù hợp.

Trên hành trình trở thành nhà đầu tư thông minh, AnFin đồng hành cùng bạn thông qua ứng dụng. Chỉ với một số vốn nhỏ, bạn đã tiếp cận những mã cổ phiếu hàng đầu cũng như tham gia vào cộng đồng đầu tư bền vững.

Nguồn tham khảo: investopedia.com