Phân biệt quyền mua cổ phần và chứng quyền, chúng có gì khác?

Quyền mua cổ phần và chứng quyền là những khái niệm quen thuộc trong thị trường chứng khoán. Cùng tìm hiểu sự khác biệt giữa hai hình thức này và lựa chọn loại hình phù hợp với khẩu vị đầu tư của bạn.

Quyền mua cổ phần là gì?

Quyền mua cổ phần là chứng khoán được công ty cổ phần phát hành để tăng vốn chủ sở hữu hoặc để có quyền mua trước các cổ đông của công ty. Các loại chứng khoán này có giá thấp hơn cổ phiếu khác, đi kèm với một vài quy định và quyền lợi cụ thể.

Nhà đầu tư sở hữu quyền mua cổ phần không cần bắt buộc phải mua cổ phần nếu không có nhu cầu. Đây chỉ quyền được mua cổ phần trước ở mức giá ưu đãi trong các đợt phát hành bổ sung. Quyền lợi này tách biệt và có thể được giao dịch trên thị trường thứ cấp.

Quyền mua cổ phần có thời gian giới hạn 30-45 ngày và chỉ áp dụng cho cổ phiếu thường chứ không dành cho cổ phiếu ưu đãi. Nhà đầu tư có thể mua hoặc bán quyền chọn theo nhu cầu và mục đích cá nhân.

So sánh quyền mua cổ phần và chứng quyền

Rất nhiều nhà đầu tư chưa phân biệt quyền mua cổ phần (right) và chứng quyền (warrants). Dưới đây là các yếu tố cơ bản giúp nhà đầu tư tìm ra điểm khác nhau giữa hai hình thức này.

Ví dụ minh họa

Quyền mua cổ phần: Công ty XYZ có 10 triệu cổ phiếu đang lưu hành. Nhằm huy động thêm vốn, công ty quyết định phát hành 1 triệu cổ phiếu mới tương đương với 1 triệu quyền chọn mua cổ phần cho các cổ đông hiện tại, với giá phát hành là 12.000đ/cổ phiếu thấp hơn mức giá trước ngày chốt quyền là 20.000đ/cổ phiếu.

Chứng quyền: Chứng quyền được phát hành để mua 10 cổ phiếu với giá chào bán 20.000đ/cổ phiếu. Giá trị hiện tại của cổ phiếu là 30.000đ. Như vậy, giá trị nội tại của chứng quyền là (10 cổ phiếu x 10.000đ) = 100.000đ, đây cũng là mức giá chào bán thấp thấp cho chứng quyền.

Bản chất loại hình

Chứng quyền là một công cụ cho phép nhà đầu tư đăng ký, nắm giữ lượng cổ phiếu nhất định và giao dịch với mức giá vào ngày đáo hạn cụ thể. Chứng quyền thể hiện sự kỳ vọng về giá của nhà đầu tư vào chứng khoán cơ sở.

Xét về bản chất, quyền mua cổ phần là một quyền lợi trao cho nhà đầu tư được phép mua cổ phiếu ở mức giá ưu đãi trong thời gian nhất định. Bằng cách này, nhà đầu tư có thể tăng tỷ lệ sở hữu cổ phần trong công ty, tăng quyền kiểm soát và lợi ích nhiều hơn so với những nhà đầu tư khác.

Như vậy, chứng quyền là một dạng chứng khoán cơ sở còn quyền mua cổ phần là một dạng của hợp đồng phái sinh.

Thời hạn

Chứng quyền thường có thời gian dài từ 5-10 năm, có khi vĩnh viễn. Hình thức này nhằm mục đích bảo vệ danh mục đầu tư với chi phí thấp nhất.

Đối với quyền mua cổ phần, đơn vị phát hành luôn quy định thời gian nhất định để sở hữu. Nhà đầu tư có thể mua bán để hưởng chênh lệch ngay.

Đối tượng giao dịch

Hai hình thức này có sự khác nhau về đối tượng giao dịch. Quyền mua cổ phần sẽ là giao dịch trực tiếp giữa các nhà đầu tư với nhau. Khi đó, nhà đầu tư sở hữu sẽ được phép giao dịch mua bán quyền chọn.

Đối với chứng quyền, nhà đầu tư sẽ giao dịch với công ty chứng khoán hoặc với những nhà đầu tư khác, nhằm mua bán chứng khoán cơ sở tại ngày đáo hạn kỳ vọng.

Tài sản giao dịch

Nhà đầu tư sở hữu chứng quyền có thể thực hiện giao dịch với cả tiền tệ, cổ phiếu quốc tế, cổ phiếu trên sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam.

Ngược lại, quyền mua cổ phần chỉ áp dụng cho cổ phiếu trong chính công ty cổ phần phát hành.

Thị trường giao dịch

Các công ty phát hành và nhà đầu tư sẽ giao dịch chứng quyền trên thị trường sơ cấp. Ngược lại, nhà đầu tư sở hữu sẽ giao dịch trên thị trường thứ cấp.

Đối với nhà đầu tư được giao dịch quyền mua cổ phần thì có thể mua bán ngay lập tức trên thị trường với mức giá tăng lên gấp nhiều lần, thu được lợi nhuận nhanh chóng.

Các giao dịch này thuộc về đợt phát hành bổ sung, chỉ thực hiện trong công ty cổ phần như một dạng giao dịch phái sinh nên không cần công cụ sơ cấp. Do đó, không phải nhà đầu tư nào cũng có thể tham gia và có quyền mua cổ phần để sở hữu cổ phiếu với giá ưu đãi.

Các yêu cầu khác

Các công ty chứng khoán sẽ chịu trách nhiệm về giá, các quy định mua bán đối với chứng quyền, còn sở giao dịch phái sinh sẽ thiết kế các điều kiện kèm theo.

Nhà đầu tư không cần ký quỹ khi giao dịch chứng quyền. Đối với quyền mua cổ phần, nhà đầu tư bắt buộc phải ký quỹ để có vị thế bán quyền chọn mua.

Chứng quyền và quyền mua cổ phần - Nên chọn loại nào

Dựa vào những phân tích ở trên, nhà đầu tư có thể thấy được cả hai loại hình này đều có những ưu nhược điểm riêng. Bạn phải dựa vào mục đích đầu tư để lựa chọn loại hình phù hợp.

Quyền mua cổ phần là phương thức giúp nhà đầu tư gia tăng quyền và sở hữu trong công ty. Đặc biệt trong giai đoạn phát triển tốt của công ty, nhu cầu thị trường tăng cao đối với chứng khoán này thì việc sở hữu cổ phần sẽ giúp nhà đầu tư gia tăng lợi nhuận nhanh chóng.

Trong trường hợp chưa có nhiều kinh nghiệm để phán đoán giá cả của cổ phiếu hoặc chứng khoán cơ sở, nhà đầu tư có thể lựa chọn chứng quyền để giao dịch. Đây là cách đầu tư giúp hạn chế rủi ro thua lỗ.

Lời kết

Qua bài viết trên, hy vọng bạn đã có đầy đủ thông tin cơ bản để so sánh chứng quyền và quyền mua cổ phần. Với mỗi cách thức đầu tư, bạn cần dựa vào nhu cầu bản thân để ra quyết định giao dịch phù hợp.