Trái phiếu kho bạc là gì? Lưu ý quan trọng dành cho nhà đầu tư

Trái phiếu kho bạc là hình thức đầu tư an toàn, hiệu quả dành cho những ai có vốn nhàn rỗi, muốn nhận lợi suất ổn định trong thời gian nhất định. Cùng tìm hiểu hình thức vận hành trái phiếu kho bạc là gì và những lưu ý quan trọng dành cho nhà đầu tư qua bài viết bên dưới.

Trái phiếu kho bạc là gì?

Trái phiếu kho bạc được phát hành bởi Kho bạc Nhà nước, nhằm huy động vốn từ cá nhân, tổ chức, tập thể bổ sung vào ngân sách Nhà nước. Trái phiếu được xem như một chứng nhận nợ từ Nhà nước đối với người nắm giữ trái phiếu. Khi đến thời điểm đáo hạn, người nắm giữ sẽ nhận được gốc và lãi theo quy định.

Đặc điểm của trái phiếu kho bạc nhà nước

Trái phiếu kho bạc có nhiều ưu điểm nổi bật sau:

• Trái phiếu kho bạc có tính an toàn cao vì được phát hành trực tiếp từ cơ quan Nhà nước uy tín. Trong bất kỳ tình huống nào, Nhà nước cũng có nghĩa vụ ưu tiên trả nợ cho người sở hữu trái phiếu trước các loại hình đầu tư vào chứng từ có giá khác. 
• Tính thanh khoản cao hơn vì kỳ hạn trái phiếu thường trên một năm, chuyển đổi nhanh. Nhà đầu tư có thể trao đổi mua bán trực tiếp hoặc đợi đến kỳ đáo hạn để nhận về cả gốc và lãi. 
• Nắm rõ số tiền được nhận. Trái chủ xác định được thời gian và lợi nhuận vì thông tin được niêm yết rõ ràng trước khi phát hành. Lợi tức cam kết chi trả theo kỳ hạn mà không chịu tác động bởi tình hình kinh tế. 

Tuy là sản phẩm tài chính ưu việt nhưng không phải nhà đầu tư nào cũng lựa chọn hình thức trái phiếu kho bạc, đặc biệt là những nhà đầu tư yêu thích lướt sóng, đầu tư ngắn hạn để tìm kiếm lợi nhuận cao nhất. Vì tính an toàn cao, nhà đầu tư chỉ nhận được khoản lợi nhuận tương đối thấp so với các hình thức đầu tư tài chính mạo hiểm khác như cổ phiếu, hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn. 

Sự khác nhau giữa trái phiếu kho bạc và tín phiếu kho bạc

Nhiều nhà đầu tư nhầm lẫn giữa hai khái niệm trái phiếu và tín phiếu kho bạc. Điểm chung của hai sản phẩm tài chính này đều là do Nhà nước phát hành ra nhưng sẽ có khác biệt về thời hạn, và chức năng sản phẩm, cụ thể như sau:

• Thời hạn của trái phiếu Kho bạc thường trên 1 năm. Thời hạn cụ thể sẽ do Nhà nước cân đối nguồn tiền cần huy động và quyết định. Tín phiếu kho bạc có thời hạn ngắn hơn 1 năm và chịu sự quản lý của Bộ Tài chính. 
• Người mua tín phiếu thường là công ty, ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính còn trái phiếu kho bạc dành cho tất cả mọi đối tượng khác nhau. 
• Tín phiếu kho bạc sẽ do các Ngân hàng thương mại nắm giữ và được xem là khoản dự trữ cấp hai, đem đầu tư và nhận được lợi tức. Tín phiếu là công cụ giúp nhà nước điều tiết thị trường, thắt chặt tiền tệ, chống lại tình hình mất giá của đồng nội tệ. Trái phiếu kho bạc nhằm huy động vốn trung hạn và dài hạn nhàn rỗi trong dân chúng để cân bằng ngân sách Nhà nước, phục vụ các hoạt động đầu tư của Chính phủ. 

Tìm hiểu về lãi suất trái phiếu kho bạc

Bộ Tài chính sẽ quy định lãi suất cho từng đợt phát hành trái phiếu Kho bạc, thường sẽ là một trong ba hình thức sau:

• Lãi suất cố định cả kỳ hạn phát hành
• Lãi suất cho từng tổ chức đấu thầu
• Lãi suất áp dụng từng năm trong thời hạn phát hành

Theo đó, người nắm giữ trái phiếu sẽ nhận được lãi suất theo quy định cộng với chỉ số trượt giá nếu có. Mức lãi suất hiện tại là 2.25% và có thể tăng lên mức 3%. 

Theo thông tin mới nhất của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA), lợi suất trái phiếu kho bạc trong tháng 1/2023 giảm ở tất cả các kỳ hạn. Cụ thể, Kho bạc Nhà nước đã tổ chức 8 phiên đấu thầu với tổng giá trị 34.000 tỷ đồng, tỷ lệ trúng thầu là 96,6% ở các kỳ hạn 10 năm và 15 năm, lần lượt ở mức 16.332 tỷ đồng và 16.500 tỷ đồng.

Lãi suất trúng thầu trong tháng 1 kỳ hạn 10 năm giảm 0.3% còn 4.45%, kỳ hạn 15 năm giảm 0.22% còn 4.65% so với tháng trước đó. 

Trên thị trường thứ cấp, giá trị giao dịch thông thường Outright trong tháng 1 là 30.518 tỷ đồng, giao dịch mua bán lại Repo là 26.272 tỷ đồng, giảm lần lượt 47.4% và 7% so với tháng 12/2022. Giá trị giao dịch Outright ở mức 1.907 tỷ đồng/ngày, giảm 27.7% còn giao dịch Repo đạt 1.642 tỷ đồng/ngày, tăng 27.9%. 

Như vậy, khối lượng giao dịch Outright và Repo trong tháng 1 giảm mạnh. Trái phiếu chính phủ kỳ hạn 7 năm và 10 năm được giao dịch nhiều nhất. Với sự mạnh lên của đồng VND và tình hình lạm phát được kiểm soát, áp lực về lãi suất hiện thấp hơn so với những tháng cuối năm 2022. Chênh lệch lợi suất giữa Trái phiếu Chính phủ Việt Nam và Mỹ được thu hẹp.

Lưu ý khi đầu tư vào trái phiếu kho bạc

Trái phiếu kho bạc là kênh đầu tư an toàn, rủi ro thấp nên phù hợp với những ai yêu thích sự ổn định, có khoản tiền nhàn rỗi trong trung hạn và dài hạn. Tuy nhiên đây là kênh đầu tư có lợi suất thiếu hấp dẫn so với những kênh khác trên thị trường tài chính. 

Khi thị trường chứng khoán có nhiều điểm bất lợi, đầu tư vào trái phiếu kho bạc là lựa chọn an toàn bạn có thể cân nhắc. Tuy nhiên, trái phiếu kho bạc thường được giao dịch ở ngân hàng, dành cho tổ chức, đơn vị tài chính. Nhà đầu tư nhỏ lẻ thường khó tiếp cận. Thông thường, nhà đầu tư cá nhân sẽ tiếp cận lượng trái phiếu còn lại sau khi các đơn vị đã đấu thầu thành công. 

Bạn chỉ nên đầu tư bằng tiền nhàn rỗi, xác định lợi nhuận và kỳ hạn theo đúng nhu cầu. Trái phiếu thường kéo dài từ 3-10 năm nên cần lựa chọn sản phẩm có tính thanh khoản cao, có thể mua đi bán lại trên thị trường trước thời gian đáo hạn. 

Lời kết

Với nhiều thông tin trong bài viết, Anfin hy vọng bạn đã hiểu rõ hình thức phát hành trái phiếu kho bạc là gì và những lưu ý quan trọng khi lựa chọn đầu tư vào sản phẩm này. Theo dõi thêm thông tin tại ứng dụng tài chính Anfin để cập nhật tin tức thị trường mới nhất.