Tìm hiểu lãi suất trái phiếu trong đầu tư chứng khoán

Thuật ngữ lãi suất trái phiếu không còn qua xa lạ với các nhà giao dịch tham gia thị trường chứng khoán. Mỗi nhà đầu tư cần nắm rõ khái niệm, đặc điểm cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất trái phiếu để có thể xây dựng kế hoạch cụ thể cho danh mục đầu tư của bản thân. Cùng Anfin xem qua bài viết dưới đây để tìm hiểu về lãi suất trái phiếu nhé!

Khái niệm lãi suất trái phiếu

Lãi suất trái phiếu hay còn được gọi là lợi suất trái phiếu hoặc lãi suất coupon. Đây được xem là mức lãi suất mà các tổ chức phát hành trái phiếu sẽ chi trả cho các nhà đầu tư. Mức lãi suất sẽ được quyết định bởi doanh nghiệp hoặc tổ chức phát hành dựa trên các yếu tố khác nhau. Điều này khá quan trọng cho việc luân chuyển dòng tiền cho mọi hoạt động vận hành của tổ chức.

Về mức lãi suất trái phiếu sẽ được ghi rõ ngay bên trong phần cuốn của trái phiếu khi nhà đầu tư quyết định mua chúng. Tới ngày quy định, công ty phát hành trái phiếu sẽ tiến hành việc thanh toán theo định kỳ cho chủ sở hữu trái phiếu dựa vào mệnh giá gốc và khoản lãi được ghi ở trên trái phiếu khi được phát hành.

Phân loại lãi suất trái phiếu

Lãi suất trái phiếu được chia làm 3 loại chính:

• Lãi suất cố định: Tỷ lệ lợi tức (%) của trái phiếu khi được xác định rõ ràng sẽ cố định và không thay đổi cách tính theo mệnh giá cam kết. Hiểu đơn giản khi trái phiếu có mệnh giá 100.000 đồng với mức lãi suất 5%/ năm thì giá trị của thị trường có ra sao, dù thấp hơn hoặc cao hơn 100.000 đồng thì nhà đầu tư chỉ hưởng mức lãi 5%/ năm của 100.000 đồng.
• Lãi suất biến đổi còn được gọi là lãi suất thả nổi. Đây là lãi suất trái phiếu được quy định chi trả tại các kỳ hạn không giống nhau. Bên cạnh đó mức lãi suất này sẽ được điều chỉnh và thay đổi theo lãi suất tham chiếu.
• Lãi suất bằng không: Thông thường khi mua loại trái phiếu có lãi suất bằng không,  nhà đầu tư sẽ không nhận được mức lãi. Tuy nhiên họ sẽ được giao dịch mua với mức giá thấp hơn mệnh giá niêm yết và sẽ được hoàn trả bằng các mệnh giá khi trái phiếu đến thời kỳ đáo hạn.

Công thức tính lãi suất trái phiếu

Khi bạn đã hiểu về lãi suất trái phiếu là gì, bạn cần xác định được mức lãi suất trái phiếu trước khi giao dịch để có sự tính toán đầu tư hợp lý. Thông qua một số thông số nhất định, bạn sẽ tính được lãi suất với công thức đơn giản như sau:

C = i/P

Trong đó:

• C là lãi suất trái phiếu
• i là mức lãi suất hằng năm
• P là mệnh giá gốc được ghi trên trái phiếu được phát hành

Trường hợp trái phiếu được phát hành ra thị trường với mệnh giá 1.000.000 đồng. Mứ lãi trả trong 2 năm mỗi lần, một lần là 25.000 đồng thì sẽ có cách tính sau:

C = (25.000*)/1.000.000 =5%.

Từ đó, mức lãi suất trái phiếu với trường hợp này là 5%/ năm.

4 yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất trái phiếu

Tình trạng lạm phát

Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất trái phiếu. Một trong số chính là tình trạng lạm phát. Khi lạm phát xảy ra, giá trị của dòng tiền dần suy giảm. Lúc này, mức lợi nhuận mà các nhà đầu tư nhận được từ việc chi trả trái phiếu sẽ ở mức cực kỳ thấp. Tại thời điểm lạm phát xảy ra, các doanh nghiệp sẽ tập trung bù đắp các khoản bị hao hụt nhằm nâng cao giá trị của trái phiếu lên. 

Thời gian đáo hạn

Tiếp đến, thời gian đáo hạn cũng là một yếu tố tác động đến lãi suất của trái phiếu. Khi thời gian đáo hạn càng dài thì mức lãi suất trái phiếu sẽ ngày càng tăng và ngược lại. Tuy nhiên, thời gian giữ trái phiếu càng lâu thì khả năng rủi ro gặp phải sẽ lớn hơn đối với các nhà đầu tư. Thông thường các rủi ro sẽ phát sinh từ những biến động về giá, tình trạng lạm phát hoặc sự suy thoái kinh tế. Do đó, các doanh nghiệp sẽ phải nâng cao mức lãi suất với những loại trái phiếu có thời hạn đáo hạn dài nhằm bù đắp những tổn thất về tài chính có thể xảy ra với nhà đầu tư.

Rủi ro trái phiếu

Thực tế cho thấy khi mức lãi suất trái phiếu càng cao thì rủi ro của trái phiếu tiềm tàng cũng càng cao. Chính vì thế mà doanh nghiệp phải tập trung tăng lãi suất nhằm giữ được giá trị hấp dẫn thu hút các nhà đầu tư mua trái phiếu.

Doanh nghiệp không đủ khả năng trả nợ là một trong những rủi ro thường thấy nhất khi giao dịch mua bán trái phiếu. Thông thường các doanh nghiệp có hệ thống cơ cấu nhiều khoản nợ hoặc tình trạng kinh doanh không hiệu quả sẽ làm mất khả năng thanh toán của doanh nghiệp. Nếu bạn là một nhà đầu tư và hứng thú với trái phiếu thì hãy cân nhắc việc tìm hiểu kỹ các doanh nghiệp trước khi đưa ra quyết định mua nhé!

Biến động thị trường

Yếu tố biến động thị trường thường được các nhà đầu tư tham khảo trước khi đưa ra quyết định mua cũng như doanh nghiệp quan tâm đến trước khi phát hành trái phiếu. Trường hợp lãi suất thị trường đang cao thì các nhà đầu tư sẽ có xu hướng tập trung ở các doanh nghiệp phát hành trái phiếu với lãi suất cao. Lúc này, sự cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ lẻ dần tăng cao và họ sẽ dốc toàn lực để quy định mức lãi suất cao hơn nhau để hấp dẫn các nhà đầu tư. 

Mặt khác, lãi suất thị trường giảm thì các doanh nghiệp cũng sẽ tiến hành giảm lãi suất trái phiếu. Qua đó sẽ giúp họ giảm được áp lực trả lãi cho các nhà đầu tư khi mua trái phiếu.

Bài viết trên đã cung cấp một số thông tin về lãi suất trái phiếu, các nhà đầu tư có thể hiểu rõ về việc các doanh nghiệp phát hành trái phiếu sẽ chịu trách nhiệm chi trả mức lãi này. Bên cạnh đó, nhiều yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất trái phiếu mà nhà đầu tư nên cân nhắc tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định đầu tư.

Xem thêm: Định giá trái phiếu là cách thức xác định giá trị thực của trái phiếu trong hiện tại và tương lai. Từ đó, nhà đầu tư sẽ biết chính xác lợi nhuận thu được từ trái phiếu.