Phân biệt hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn

Hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn đều sản phẩm của thị trường phái sinh hàng hóa. Dù cả hai loại hợp đồng này có mục tiêu chung là xác định giá trị của tài sản trong tương lai, nhưng chúng vẫn có một số khác biệt quan trọng về tính linh hoạt và tổ chức. Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Tổng quan về hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn

Hợp đồng tương lai là một loại thỏa thuận giữa người mua và người bán về một giao dịch sẽ diễn ra trong tương lai với mức giá và điều kiện được xác định từ trước (thời điểm ký kết hợp đồng). 

Người mua có thể thu lợi nhuận khi giá tài sản cơ sở tăng, cao hơn giá cam kết mua trong hợp đồng. Ngược lại, người bán có lợi nhuận khi giá tài sản cơ sở giảm dưới giá mà họ đã cam kết bán trong hợp đồng. Người tham gia có thể tận dụng biến động giá để mua hoặc bán hợp đồng tương lai trước khi thời hạn hợp đồng đến.

Tìm hiểu thêm về hợp đồng tương lai tại đây. 

Hợp đồng kỳ hạn cũng là một loại thỏa thuận mua bán với giá xác định trong thời điểm hiện tại và giao dịch được thực hiện trong tương lai. Tuy nhiên, mục đích sau cùng của hợp đồng này là để giảm thiểu rủi ro về giá và tránh các tác động trên thị trường lên hàng hóa. 

Để phân biệt rõ ràng hơn những điểm giống và khác nhau của hai loại hợp đồng này, cùng tìm hiểu ở phần tiếp theo. 

2. Điểm giống nhau giữa hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn

Hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn đều được sử dụng trên thị trường phái sinh hàng hóa. 

Điểm chung của 2 loại hợp đồng này là đều sử dụng để mua bán tài sản trong tương lai với giá và điều kiện đã được thỏa thuận trước.

2 loại hợp đồng này cũng cho phép các bên tham gia bảo vệ vị thế tài chính và giảm thiểu rủi ro trước những biến động về giá. 

3. Điểm khác nhau giữa hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn

• Tính tiêu chuẩn hóa:

Hợp đồng tương lai được tiêu chuẩn hóa, trong đó các yếu tố như điều khoản, khối lượng và giá trị tài sản cơ sở được quy định theo các tiêu chuẩn trên sàn giao dịch. Điều này tạo ra tính đồng nhất trong quá trình giao dịch hàng ngày.

Ngược lại, hợp đồng kỳ hạn không được tiêu chuẩn hóa và có tính linh hoạt cao hơn. Các điều khoản, khối lượng và giá trị tài sản cơ sở trong hợp đồng kỳ hạn có thể được tùy chỉnh và thỏa thuận trực tiếp giữa hai bên. Nói cách khác, các bên có thể tùy chỉnh hợp đồng sao cho phù hợp với nhu cầu và mục tiêu của họ.

• Địa điểm giao dịch và niêm yết 

Hợp đồng tương lai thường được niêm yết và giao dịch trên thị trường tập trung. Đây là nơi các hợp đồng tương lai được tiêu chuẩn hóa và quản lý bởi một tổ chức trung gian. 

Trong khi đó, hợp đồng kỳ hạn thường được giao dịch trên thị trường ngoại vi (over-the-counter - OTC). Trên thị trường OTC, các hợp đồng kỳ hạn được thỏa thuận trực tiếp giữa hai bên mà không thông qua một tổ chức trung gian. Điều này mang lại tính linh hoạt cao hơn trong việc tùy chỉnh điều khoản và điều kiện của hợp đồng. Tuy nhiên, do không có sự tiêu chuẩn hóa và quy định chặt chẽ, thị trường OTC có thể có tính thanh khoản thấp hơn và nhiều rủi ro hơn so với sàn giao dịch của hợp đồng tương lai.

• Thời điểm thanh toán hợp đồng

Trong hợp đồng tương lai, thanh toán lỗ lãi được thực hiện hàng ngày trong quá trình giao dịch. Tại cuối mỗi ngày giao dịch, sự khác biệt giữa giá hiện tại của hợp đồng tương lai và giá khối lượng hợp đồng ban đầu được tính toán. Nếu người mua gánh chịu lỗ, họ phải thanh toán khoản tiền lỗ cho người bán. Ngược lại, nếu người mua có lãi, họ nhận được thanh toán từ người bán.

Trong hợp đồng kỳ hạn, thanh toán được thực hiện tại thời điểm giao hàng. Thông thường, hợp đồng kỳ hạn có một ngày hết hạn cụ thể trong tương lai, khi tài sản cơ sở được giao hàng và lần thanh toán cuối cùng được thực hiện. Tại thời điểm này, người mua hợp đồng kỳ hạn phải thanh toán toàn bộ giá trị hợp đồng cho người bán và nhận tài sản cơ sở.

• Tính rủi ro và thanh khoản 

Như đã phân tích phía trên, do hợp đồng tương lai thường được giao dịch trên sàn giao dịch tập trung, nơi có nhiều người tham gia và giao dịch diễn ra hàng ngày nên tính thanh khoản sẽ cao hơn. Bên cạnh đó, hợp đồng tương lai được tiêu chuẩn hóa về kích thước, điều kiện giao dịch và quy tắc thanh toán trên sàn giao dịch nên mức độ rủi ro cũng thấp hơn so với hợp đồng kỳ hạn. 

• Bù trừ và ký quỹ 

Trong hợp đồng tương lai, nhà đầu tư cần thực hiện ký quỹ để bảo đảm thực hiện các nghĩa vụ tài chính trong giao dịch.

Trong hợp đồng kỳ hạn, nhà đầu tư không cần đặt ký quỹ để đảm bảo thanh toán hoặc bù trừ hàng ngày như trong hợp đồng tương lai. Thay vào đó, việc thanh toán được thực hiện một lần tại thời điểm đáo hạn, khi người mua thanh toán giá trị hợp đồng cho người bán và nhận tài sản cơ sở.

Hy vọng bài viết trên đây đã cung cấp cho nhà đầu tư những thông tin hữu ích về hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn. 

Để cập nhật những kiến thức và tin tức về thị trường phái sinh hàng hóa, nhà đầu tư có thể theo dõi và tham gia cộng đồng Anfin. Không chỉ cập nhật thị trường hàng ngày, hàng giờ, Anfin còn hỗ trợ nhà đầu tư bằng các công cụ phân tích hiện đại và đội ngũ cố vấn kinh nghiệm.