Lưu ký chứng khoán là gì? Có bắt buộc phải lưu ký chứng khoán?

Đăng bởi Team Anfin

- 11.08.2022

Thuật ngữ chứng khoán lưu ký khá quen thuộc đối với các nhà đầu tư trên thị trường. Tuy nhiên vẫn còn nhiều nhà đầu tư chưa rõ tầm quan trọng của lưu ký chứng khoán là gì. Cùng đọc bài viết bên dưới để hiểu rõ hơn quy định liên quan vấn đề này.

Nội Dung Bài Viết

Lưu ký chứng khoán là gì?

Lưu ký chứng khoán là nghĩa tiếng Việt của từ Securities Depository - hay còn gọi là mã số định danh được cấp theo quy định cụ thể.

Hoạt động bao gồm ký gửi, ghi nhận sở hữu chứng khoán, chuyển giao, và an toàn hệ thống lưu ký. Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) chịu trách nhiệm quản lý hoạt động lưu ký diễn ra hiệu quả, đảm bảo lợi ích cho tất cả các bên tham gia.

Đồng nghĩa, lưu ký chứng khoán giúp chuyển toàn bộ trái phiếu, cổ phiếu thuộc sở hữu của bạn sang hệ thống dữ liệu tập trung. Dữ liệu này vô hình nhưng đảm bảo quyền lợi sở hữu và giá trị cho nhà đầu tư.

khái niệm lưu ký chứng khoán

Đặc điểm hoạt động lưu ký chứng khoán là gì?

Theo quy định Pháp luật, lưu ký chứng khoán có những ràng buộc về quy định như sau:

Công ty đại chúng khi đăng ký niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán hoặc khi phát hành chứng khoán phải mở tài khoản lưu ký và hoạt động tập trung tại VSD. Khi đó, công ty mới được phép giao dịch trên sàn.

Thành viên lưu ký chứng khoán thường là các ngân hàng thương mại cổ phần và các công ty chứng khoán được Ủy ban Chứng Khoán Nhà Nước cấp giấy chứng nhận. Như vậy, ngoài VSD là trung tâm lưu ký tập trung, khách hàng có thể đăng ký tại bất kỳ thành viên lưu ký nào trên thị trường.

Các thành viên lưu ký chứng khoán phải đảm bảo dữ liệu đồng nhất, cập nhật thông tin về việc, đối chiếu số dư tài khoản, mở - đóng tài khoản của khách hàng mỗi ngày.

Lưu ký chứng khoán có những đặc điểm riêng

Những lưu ý khi lưu ký chứng khoán

Khách hàng có thể đến VSD để đăng ký trực tiếp hoặc thông qua các thành viên lưu ký hợp pháp. Nhiệm vụ thành viên là tái lưu ký chứng khoán cho nhà đầu tư tại VSD.

Việc quản lý tài sản lưu ký cần đảm bảo:

Số dư tài khoản phải đồng nhất với tài khoản lưu ký đã mở tại VSD.
Dữ liệu khách hàng đồng nhất với cơ sở dữ liệu chung.
VSD chịu trách nhiệm quản lý và thông báo ngay nếu có bất kỳ sai sót nào.
Toàn bộ chứng khoán lưu ký là tài sản của khách hàng. VSD có trách nhiệm quản lý tách bạch với tài sản của VSD, không làm ảnh hưởng đến khách hàng và các bên liên quan.

Mục đích chứng khoán lưu ký là gì?

Dưới vai trò là một nhà đầu tư, bạn cần biết mục đích lưu ký chứng khoán là gì?

Đây là điều kiện đầu tiên để nhà đầu tư có thể giao dịch trên thị trường chứng khoán.
Lưu ký chứng khoán giúp tiết kiệm các chi phí liên quan đến bảo quản, lưu trữ, in ấn chứng chỉ, hạn chế tình trạng thất lạc, hư hỏng hoặc mất trộm.
Ngoài ra lưu ký chứng khoán còn giúp thanh khoản nhanh, gia tăng vòng quay tài sản trên thị trường.
Lưu ký giúp tăng tính minh bạch cho các giao dịch chứng khoán, đảm bảo an toàn giao dịch cho nhà đầu tư.
Toàn bộ hệ thống lưu ký tập trung tại VSD và các thành viên phải đồng nhất để tránh thiếu sót trong quá trình hoạt động. Do đó, dữ liệu có thể nắm bắt nhanh chóng tại bất kỳ địa điểm nào.

Mục đích lưu ký chứng khoán là gì

Sự khác biệt giữa chứng khoán lưu ký và chưa lưu ký

Rất nhiều nhà đầu tư tìm hiểu về điểm khác nhau giữa chứng khoán đã lưu ký và chưa được lưu ký.

Cả hai loại này được phân biệt dựa trên hai điểm quan trọng sau:

Hình thức tồn tại bản thân chứng khoán và;
Cách thức giao dịch để xác định sở hữu cổ tức.

Như vậy, toàn bộ chứng khoán đang niêm yết trên thị trường bằng tổng chứng khoán lưu ký và chưa lưu ký.

Như đã định nghĩa phần đầu bài viết, chứng khoán lưu ký là toàn bộ chứng khoán tồn tại dưới dạng thông tin điện tử, chịu sự quản lý tập trung của tại VSD. Nhà đầu tư có thể giao dịch trực tiếp tại sàn HoSE, sàn HNX,..

Còn đối với các chứng khoán chưa lưu ký, để sở hữu nhà đầu tư không thông qua VSD hay thành viên lưu ký mà giao dịch trực tiếp với tổ chức phát hành. Như vậy giao dịch chứng khoán dạng này vẫn thực hiện bình thường, nhưng các quyền lợi liên quan đến cổ tức sẽ chỉ thực hiện thông quan công ty cổ phần.

Đối tượng phát hành chứng khoán chưa lưu ký thường là các công ty chưa đại chúng hoặc chưa đăng ký tại VSD. Hình thức tồn tại của chứng khoán chưa lưu ký là sổ cổ đông hoặc giấy chứng nhận sở hữu cổ phần.

Cách thức phân biệt chứng khoán lưu ký và chưa lưu ký

Có bắt buộc phải lưu ký chứng khoán

Nếu nhà đầu tư muốn mua bán cổ phiếu trên sàn giao dịch thì bắt buộc phải lưu ký chứng khoán. Việc này giúp đảm bảo minh bạch cho toàn bộ quá trình, tăng tính thanh khoản và tiết kiệm nhiều thời gian cho nhà đầu tư.

Tuy nhiên, vẫn có nhiều đơn vị phát hành chứng khoán theo dạng chưa lưu ký, tập trung giao dịch với những cổ đông lớn, thực hiện nội bộ trong công ty hoặc theo những mục đích phát hành khác nhau.

Lời kết

Qua bài viết trên, Anfin hy vọng bạn đã nắm bắt khái niệm lưu ký chứng khoán là gì cùng cách thức giao dịch hiệu quả thông qua các trung tâm thực hiện lưu ký. Cùng đọc thêm nhiều chia sẻ thú vị tại Anfin để trở thành nhà đầu tư thông minh nhé.