Hiệu ứng tháng Giêng trong đầu tư chứng khoán

Hiệu ứng tháng giêng trong đầu tư chứng khoán là gì? Có nên tận dụng hiệu ứng này?

Qua bài viết sau, Anfin sẽ chia sẻ cụ thể về khái niệm, lịch sử ra đời những lưu ý về Hiệu ứng tháng Giêng. 

Hiệu ứng tháng Giêng là gì?

Hiệu ứng tháng Giêng là chu kỳ ngắn phổ biến trong đầu tư chứng khoán chỉ hiện tượng giá cổ phiếu, đặc biệt là các cổ phiếu có vốn hoá nhỏ, có xu hướng tăng trong tháng đầu năm. Các nhà phân tích cho rằng hiệu ứng này xảy ra để nối tiếp đợt giảm giá thường xảy ra vào tháng 12. Vào tháng 12, các nhà đầu tư thường bán tháo cổ phiếu để hiện thực hóa các khoản lỗ nhằm được giảm thuế. 

Ngoài ra một cách giải thích khác cho hiện tượng này là các nhà đầu tư sử dụng tiền thưởng cuối năm cho các khoản đầu tư vào tháng tiếp theo.

Xem thêm: Còn một khái niệm khác gọi là Sell In May. Cùng tìm hiểu chiến lược đầu tư sell in may là gì và những lưu ý quan trọng để đầu tư hiệu quả, tránh bị ảnh hưởng bởi biến động thị trường và tâm lý đám đông.

Lịch sử hình thành của hiệu ứng này

Hiệu ứng này được chủ ngân hàng đầu tư Sidney Wachtel phát hiện lần đầu vào năm 1942. Khi xem xét các dữ liệu từ năm 1925, ông nhận thấy các công ty vốn hóa nhỏ có xu hướng hoạt động tốt hơn các công ty vốn hóa lớn trong nửa đầu tháng 1.

Từ đó, đã có thêm nhiều nghiên cứu phát hiện rõ hơn về Hiệu ứng tháng Giêng. Một nghiên cứu phân tích dữ liệu từ năm 1904 đến năm 1974 cho thấy, lợi nhuận từ cổ phiếu cao hơn 5 lần so với mức trung bình trong tháng 1. Một nghiên cứu khác của Salomon Smith Barney cũng chỉ ra, từ năm 1972 - 2002, kết quả hoạt động trung bình trong tháng 1 là 0,82% khi so sánh lợi nhuận của cổ phiếu vốn hóa nhỏ với lợi nhuận của các cổ phiếu vốn hóa lớn.

Một số nghiên cứu sau đó cũng đã xác nhận hiệu ứng này vẫn thường diễn ra. Tuy nhiên, nó chủ yếu ảnh hưởng đến các cổ phiếu vốn hóa nhỏ hơn so với các cổ phiếu có vốn hóa vừa và lớn, vì chúng có tính thanh khoản thấp hơn. Trong những năm gần đây, hiệu ứng này cũng không còn rõ rệt như những năm trước đó. 

Riêng thị trường chứng khoán Việt Nam từ lúc vận hành đến nay, VN-Index có 12 trong số 19 năm tăng điểm trong tháng đầu. Từ năm 2010 đến 2019, chỉ số này cũng tăng 8 trong số 10 năm. Tỷ suất sinh lời tốt nhất vào năm 2013 với 16% và kém nhất vào năm 2016 khi giảm 6%.

Xem ngay:  Tài liệu hướng dẫn cách chơi chứng khoán cho người mới bắt đầu hiệu quả và chi tiết nhất, gồm kiến thức đầu tư và cách thức chơi chứng khoán cơ bản.

Giả thuyết về các nguyên nhân khác hình thành nên Hiệu ứng tháng Giêng

Ngoài việc hiện thực hóa các khoản lỗ để được giảm thuế và dùng tiền thưởng để đầu tư, có một cách giải thích khác cho Hiệu ứng tháng Giêng liên quan đến tâm lý của nhà đầu tư. Theo đó, nhiều nhà đầu tư tin rằng tháng 1 là tháng tốt nhất để bắt đầu một chiến lược đầu tư hoặc có thể vì họ quyết tâm theo đuổi mục tiêu cho năm mới là bắt đầu đầu tư cho tương lai.

Ngoài ra, cũng có những giả thuyết cho rằng, nguyên nhân dẫn đến hiệu ứng này là vì cuối năm các nhà quản lý quỹ sẽ đánh giá lại hiệu quả danh mục. Trong quá trình này, họ thường bán những cổ phiếu lỗ hoặc nhiều rủi ro. Hành động nhằm mục đích “đánh bóng” báo cáo này vô tình làm thị trường suy giảm vào tháng cuối năm. Sau đó, vào tháng 1, họ sẽ bắt đầu giải ngân vào những mã tiềm năng sinh lời theo chu kỳ đầu tư mới, qua đó tạo nên lực cầu cao và tác động tích cực đến chỉ số chung.

Có nên tận dụng hiệu ứng tháng Giêng trong đầu tư chứng khoán?

Vì Hiệu ứng tháng Giêng chỉ xảy ra trong một số bối cảnh nhất định và tác động ít hơn ở các thị trường hiện tại, nên nhà đầu tư cần quan sát và theo dõi kỹ nếu muốn tận dụng hiệu ứng này. 

Nhà đầu tư có thể tận dụng hiệu ứng này bằng việc quan sát và phân tích kỹ nhóm cổ phiếu vốn hoá nhỏ trong tháng 12, lựa chọn các cổ phiếu có ưu thế và có khả năng sinh lời tốt trong tháng 1 để mua vào. Nếu lựa chọn hiệu quả, bạn sẽ có cơ hội kiếm được một khoản lợi nhuận trong ngắn hạn. Bù lại, thanh khoản của nhóm này không hấp dẫn nên nhà đầu tư cần sẵn sàng chấp nhận rủi ro tương xứng.

Tuy nhiên, để hạn chế rủi ro, bạn không nên cố gắng canh thời gian để tận dụng các yếu tố bất thường theo mùa. Nếu may mắn, bạn có thể tận dụng được Hiệu ứng tháng Giêng và thu lợi được trong ngắn hạn, nhưng việc này cũng có thể làm xáo trộn danh mục đầu tư tổng thể mà bạn đã mất rất nhiều thời gian để phân bổ trước đây. Chưa kể đến, nếu ra quyết định không hiệu quả, bạn sẽ thua lỗ. Để thu lợi nhuận hiệu quả và hạn chế được các rủi ro trong ngắn hạn, chiến lược đầu tư dài hạn sẽ là lựa chọn tốt hơn cho bạn.

Bạn có thể tìm hiểu cụ thể hơn về chiến lược đầu tư chứng khoán dài hạn tại đây. 

Tải ngay App Anfin - Đầu tư chứng khoán trên App Store tại đây hoặc trên Google Play tại đây để đầu tư chứng khoán dễ dàng và thuận tiện nhất.