Tôi trở thành người sáng lập: Bắt đầu từ con số 0 đến…?

“Tôi trở thành người sáng lập” là loạt bài kể lại hành trình của tôi với tư cách là một người sáng lập Startup. Qua loạt bài này, bạn có thể khám phá về những thử thách, khó khăn, thất bại, thành công và đặc biệt là cuộc phiêu lưu của tôi.

* Câu chuyện của Michael Do, người đồng sáng lập Anfin.

Mọi người luôn rất hứng thú với những câu chuyện làm giàu từ hai bàn tay trắng. Và không có ví dụ nào phù hợp hơn cho kiểu chuyện này bằng sự ra đời và phát triển của nhạc rap ở Mỹ những năm 90...

Bị cản trở bởi ma túy, áp bức và nghèo đói, một nhóm thanh niên người Mỹ gốc Phi đã sáng tạo ra nhạc rap như một hình thức để thể hiện và nêu bật các vấn đề của họ. Đồng thời họ còn truyền cảm hứng về phong trào này cho cả các thế hệ sau. Hiện nay, nhạc rap thành công và phổ biến như thế nào thì ai cũng đã biết!  

Những câu chuyện kiểu này rất có sức hấp dẫn vì chúng đi theo khuôn mẫu “Cuộc hành trình của người hùng”. Bị thôi thúc bởi các vấn đề cá nhân hoặc những vấn đề xung quanh mà “người hùng” nhìn thấy (phổ biến nhất có lẽ là cái nghèo), họ quyết định đổi mới và thay đổi bản thân (hoặc thế giới xung quanh) để đạt được mục tiêu của mình.

Ok! Vậy là tôi bắt đầu Startup. Rồi sao nữa?

Hình ảnh mang tính chất minh họa cho tôi vào đầu tháng 4

Một ngày tháng 04/2021. Sau khi nghiên cứu và lập kế hoạch trong nhiều tháng, tôi quyết định đã đến lúc bắt tay xây dựng cái gì đó cho riêng mình. Tôi nghỉ việc và chuẩn bị dành toàn bộ thời gian cho dự án riêng. Tôi thoải mái đi ngủ và cảm thấy rất lạc quan về chặng đường phía trước.

Như bị tạt một gáo nước lạnh vào mặt, tôi “tỉnh mộng” trước thực tế rằng bắt tay vào khởi nghiệp khác rất nhiều với ý tưởng trên giấy. Phần khó nhất đôi khi đơn giản chỉ là làm sao để bắt đầu. Và tôi cũng không biết bắt đầu từ đâu…

Để bạn dễ hình dung, tôi sẽ lấy ví dụ về câu chuyện điển hình của một người bình thường khi tìm việc với công việc của một người sáng lập:

• Người bình thường cần có nơi để làm việc → họ đi tìm việc → họ tham gia phỏng vấn để ứng tuyển → họ chấp nhận công việc để đáp ứng mong muốn và nhu cầu của họ.
• Người sáng lập muốn có nơi thể hiện ý tưởng kinh doanh của mình → người sáng lập cần thành lập công ty → rồi sao nữa?...

Tôi, một người lần đầu tiên làm người sáng lập, vào ngày đầu tiên của mình, đã cảm nhận rất rõ sức ép từ khát khao của chính mình. Tôi chỉ biết ngồi nhìn chằm chằm vào chiếc đồng hồ đang tích tắc đếm thời gian, và suy nghĩ về số tiền tôi đã mất khi bỏ lỡ công việc với mức lương hậu hĩnh. Tôi lo lắng trước việc phải đối phó với một “cây quyết định” cao vô tận về việc nên bắt đầu từ đâu, phải làm gì và làm như thế nào.

Và tôi đã làm những gì mà mọi người thường làm khi bắt đầu một cuộc phiêu lưu, tìm cho mình một “người dẫn đường”.

Tìm thêm những người đồng sáng lập “kề vai sát cánh”

Điều đầu tiên và quan trọng nhất cần làm là xây dựng một đội ngũ những người đồng sáng lập cùng mình. Việc này rất cần thiết cho những ý tưởng kinh doanh cần vốn đầu tư mạo hiểm. Vì những vấn đề lớn đòi hỏi nhiều chất xám để cùng quyết định và thực hiện. Các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp uy tín như Y-Combinator cũng từng chia sẻ, họ thường do dự khi xem xét hỗ trợ cho những đội ngũ sáng lập đơn lẻ.

Tôi đã gặp người đồng sáng lập của mình tại một quán cafe. Và tôi có thể cảm nhận được niềm đam mê của anh ấy trong việc giải quyết những vấn đề lớn. Đam mê là một thứ không dễ gì để đánh giá. Nhưng tôi có thể thử đánh giá bằng cách yêu cầu người đó nói về một chủ đề và xem họ có thường sử dụng những câu khẳng định thay vì những câu phản bác không. Tôi tin rằng những người sử dụng luân phiên cả hai loại câu này là người đã trải qua các giai đoạn học hỏi và tổng hợp - một yếu tố quan trọng hình thành nên trí tò mò, điều cần có để hình thành đam mê.

Thật may là người đồng sáng lập của tôi cũng đã thành lập nhiều Startup và biết chính xác những gì cần làm khi bắt đầu. Chúng tôi đã nói chuyện với các luật sư, thành lập tổ chức và bắt đầu chuẩn bị cho một trong những bước quan trọng nhất trong hành trình khởi nghiệp về công nghệ: GỌI VỐN.

Đừng làm những gì bạn muốn, hãy làm những gì bạn có thể!

Là một người nghiêng về việc suy nghĩ hơn vật chất, ở cương vị người sáng lập, tôi muốn bắt tay vào xây dựng sản phẩm ngay từ ngày đầu tiên. Tôi muốn dành toàn bộ thời gian để tạo các wireframe, nghiên cứu thị trường và viết các tài liệu về sản phẩm. Nhưng thực tế, đây không phải là cách những người sáng lập sử dụng thời gian một cách hiệu quả. Ngay cả khi bạn có thể làm việc 16 giờ/ngày, thì thuê hai người để làm vẫn sẽ hiệu quả hơn. Ở Việt Nam, bạn có thể thuê hai người với mức lương tốt để hỗ trợ bạn. Là người sáng lập, một trong những điều đầu tiên cần xem xét là làm sao để bạn cấp vốn, và dùng vốn như thế nào để công ty của mình có thể phát triển nhanh chóng. 

Đối với nhiều công ty công nghệ, việc cấp vốn nghĩa là huy động vốn từ các nhà đầu tư thiên thần và những nhà đầu tư mạo hiểm vào giai đoạn đầu. Đây là con đường mà chúng tôi quyết định lựa chọn. Trong những tuần đầu tiên, chúng tôi đã dành nhiều thời gian để thảo luận về chiến lược gọi vốn, xây dựng kế hoạch kinh doanh và chuẩn bị nhiều tài liệu cần thiết khác. Nếu bạn chưa quen với việc gọi vốn, tôi khuyên bạn nên nói chuyện với ai đó trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm về những gì các nhà đầu tư đang tìm kiếm, và những điều họ không quan tâm, để giúp ích cho doanh nghiệp của bạn.

Bây giờ là tháng 5 và các giấy tờ, tài liệu đã sẵn sàng. Đã đến lúc gửi email cho những nhà đầu tư!

Gọi vốn: Từ chạy nước rút đến thi chạy marathon

Bạn cần biết khi nào nên đi nhanh và khi nào cần chậm lại

Từ thời điểm bạn thông báo bạn đang gọi vốn, bao gồm cả việc gửi bản kế hoạch kinh doanh và cơ hội đầu tư của bạn cho các nhà đầu tư mạo hiểm, những nhà đầu tư có liên quan vào giai đoạn bạn gọi vốn sẽ biết thông tin. Thậm chí nhiều nhà đầu tư mạo hiểm giai đoạn đầu còn rất tự hào khi là người đầu tiên biết đến các kế hoạch tốt, và giành được cơ hội kiếm tiền đầu tiên. Điều này cho thấy mức độ kết nối của họ với cộng đồng những người sáng lập cần gọi vốn.

Không chỉ vậy, các nhà đầu tư mạo hiểm còn quan tâm đến thời gian bạn gọi được vốn. Nếu mất hơn 6 tháng để huy động vốn, các nhà đầu tư sẽ e ngại rằng doanh nghiệp của bạn có quá nhiều rào cản, hoặc không có tiềm năng đạt được các mốc tăng trưởng quan trọng.

Do đó, khi bạn gọi vốn, bạn nên liên hệ với càng nhiều nhà đầu tư mạo hiểm càng nhanh càng tốt. Tạo một thông điệp thú vị và xem nó có đủ hấp dẫn không. Nếu bạn có nhiều mối quan hệ tốt, bạn sẽ nhận được nhiều đề nghị họp trao đổi. Bạn nên sẵn sàng dành thời gian để thực hiện các cuộc gọi, cũng như sẵn sàng cho “cuộc thi marathon” gọi vốn diễn ra trong một thời gian khá dài. Ngược lại, nếu bạn không có nhiều mối quan hệ, tôi khuyên bạn nên tìm người giới thiệu. Đăng ký gọi vốn thông qua trang web hay các cuộc gọi “random” không phải là cách hiệu quả, trừ khi bạn gọi vốn thông qua chương trình tăng tốc.

Bạn đừng nghĩ việc gọi vốn chỉ mất một ít thời gian. Để gọi vốn, bạn sẽ cần nói chuyện với rất nhiều nhà đầu tư qua các cuộc gọi kéo dài từ 30’ đến 1 tiếng. Nó có thể là công việc fulltime của bạn trong vài tháng, vì bạn sẽ cần chuẩn bị tài liệu trước mỗi cuộc họp, và soạn thêm những tài liệu mới cho một số nhà đầu tư. Những cuộc họp này tương tự như thi chạy marathon vậy! Bạn sẽ phải trả lời những câu hỏi tương tự nhau như khi bạn chạy đều đều trong cuộc thi, nhưng bạn cũng phải luôn sẵn sàng cho những câu hỏi mới, như khi bạn cần tăng tốc trên đường chạy. Hãy tận dụng cơ hội để trả lời các câu hỏi một cách tốt nhất, và đánh giá cách các nhà đầu tư chuyên nghiệp nghĩ về doanh nghiệp của bạn để cải thiện.

Đôi khi bạn sẽ phải họp 10 cuộc với cùng một nhà đầu tư, và họ vẫn nói “không”. Đừng khó chịu và nản lòng. Đó là một phần tất yếu của quy trình này. Bạn đang đi gọi vốn, chứ không phải “đòi nợ” để có tiền xây dựng doanh nghiệp của bạn.

Chúng tôi đã huy động được vốn!

Cảm giác lần đầu tiên huy động được tiền

Đôi khi tất cả những gì bạn cần trong cuộc sống là một cơ hội. Tôi rất biết ơn vì tôi đã tìm được cơ hội cho mình.

Sau hàng trăm email, hàng chục cuộc gọi và nhiều lần bị từ chối, chúng tôi đã nhận được câu trả lời "Tôi đồng ý cấp vốn". Nhà đầu tư của chúng tôi là một Quỹ đầu tư mạo hiểm hàng đầu trên thế giới và có nhiều kinh nghiệm đầu tư vào các công ty Fintech.

Trong lúc lâng lâng, tôi biết cuộc hành trình của mình chỉ mới bắt đầu. Bây giờ chúng tôi đã huy động được vốn và đã có “hỏa lực” để hoạt động. Bạn tò mò muốn biết chúng tôi đã chi tiêu như thế nào và làm sao để thích ứng giữa thời điểm cách ly vì Covid-19 bùng phát ở Việt Nam?

Hẹn các bạn ở phần tiếp theo: “Kỳ nghỉ hè giữa thời điểm cách ly vì Covid”!