Biểu đồ hình nến là gì? Sử dụng như thế nào?

Biểu đồ hình nến là một công cụ phân tích kỹ thuật được các nhà giao dịch sử dụng nhằm theo dõi xu hướng giá trên thị trường, để xác định thời điểm mua, bán cổ phiếu thích hợp.

Mô hình nến được đánh giá là phản ánh rõ nét nhất cung cầu của chứng khoán và được rất nhiều nhà giao dịch (trader) sử dụng. Qua bài viết này, bạn sẽ có thể tìm hiểu những thông tin cơ bản về biểu đồ hình nến và những mẫu hình nến phổ biến. 

Biểu đồ hình nến là gì?

Biểu đồ hình nến (Candlestick Chart), hay còn thường được gọi là biểu đồ nến Nhật, mô hình nến, là một loại biểu đồ tài chính dùng để mô tả chuyển động giá của chứng khoán dựa trên mô hình giá trong quá khứ.

Xem thêm: Các loại mô hình giá trong đầu tư chứng khoán mà bạn nên biết

Mô hình nến được Munehisa Homma, một thương nhân người Nhật, phát minh vào thế kỷ 18. Mục đích sử dụng ban đầu là để ghi chép diễn biến của giá gạo. 

Steve Nison là người có công nghiên cứu các nguyên tắc hoạt động của mô hình nến và phổ biến rộng rãi phương pháp này qua cuốn sách của ông, “Japanese Candlestick Charting Techniques”.

Cấu tạo của biểu đồ hình nến

Biểu đồ hình nến hiển thị giá mở cửa, giá cao nhất, giá thấp nhất và giá đóng cửa của chứng khoán trong một khoảng thời gian nhất định (thường là một ngày). 

Một biểu đồ sẽ được cấu tạo bởi hàng nghìn cây nến khác nhau. Mỗi cây nến sẽ có 2 phần là thân nến và bóng nến:

• Thân nến là phần lớn nhất được tô màu cho biết mức giá đóng cửa và giá mở cửa. 
• Bóng nến là 2 que nhỏ nằm ở trên và dưới thân nến, cho biết mức giá cao nhất và giá thấp nhất trong một khoảng thời gian nhất định.

Thông thường, biểu đồ hình nến sử dụng hai màu cơ bản là xanh và đỏ, hoặc trắng và đen. Cụ thể:

• Nến giảm sẽ được tô màu đỏ hoặc màu đen, đặc điểm là giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa.
• Nến tăng sẽ được tô màu xanh hoặc màu trắng, đặc điểm là giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa.

Mối quan hệ giữa giá mở cửa, cao nhất, thấp nhất và đóng cửa xác định cách nến hiển thị hàng ngày. Theo đó, thân nến có thể dài hoặc ngắn, màu xanh (trắng) hoặc đỏ (đen); bóng nến có thể dài hoặc ngắn để hiển thị diễn biến giá.

Thân nến dài màu xanh cho thấy lực mua đang mạnh, điều này thường cho thấy giá đang trong xu hướng tăng. Các nến đỏ dài cho thấy lực bán đang mạnh, giá có thể sẽ giảm. Tuy nhiên, nhà giao dịch cần xem xét các mô hình nến trong bối cảnh lớn của thị trường chứ không chỉ theo dõi từng nến riêng lẻ.

Ví dụ: Mô hình nến tăng giá Hammer, hay gọi là mô hình nến búa, hình thành khi giá giảm xuống thấp đáng kể sau khi mở cửa, sau đó phục hồi tăng mạnh trở lại để đóng cửa gần mức cao. Mô hình nến giảm giá tương tự Hammer được gọi là Hanging man, nến người treo cổ. Những mô hình này có bề ngoài tương tự như một chiếc kẹo mút hình vuông và thường được các nhà giao dịch sử dụng khi cố gắng xác định đỉnh hoặc đáy trên thị trường.

Các biểu đồ hình nến cơ bản

Các mô hình nến được tạo ra bởi các biến động lên và xuống của giá. Đôi khi những biến động giá này xuất hiện ngẫu nhiên, nhưng có những thời điểm, các biến động này tạo thành các mẫu để các nhà giao dịch sử dụng cho mục đích phân tích hoặc giao dịch.

Có rất nhiều mẫu hình nến được chia thành hai loại là tăng và giảm. Các mô hình tăng cho thấy giá có khả năng tăng, ngược lại các mô hình giảm cho thấy giá có thể đi xuống. Không có mẫu hình nào đúng trong mọi trường hợp, vì các mẫu hình nến đại diện cho xu hướng chuyển động của giá, chứ không phải đảm bảo về xu hướng của giá trong tương lai. Dưới đây là các biểu đồ hình nến cơ bản và phổ biến. 

Mô hình nến Bullish Engulfing (nhấn chìm tăng)

Mô hình nến Bullish Engulfing, hay thường được gọi là mô hình nến nhấn chìm tăng là mô hình thể hiện có nhiều người mua hơn người bán. Điều này được thể hiện qua mô hình nến bao gồm 1 cụm có 2 nến là 1 nến nhỏ màu đỏ, theo sau là nến xanh có thân nến dài che phủ toàn bộ cây nến màu đỏ. Mô hình này thể hiện thị trường đang trong xu hướng đi lên và giá có thể tiếp tục tăng cao hơn.

Mô hình nến Bearish Engulfing (nhấn chìm giảm)

Mô hình nến Bearish Engulfing, hay thường được gọi là mô hình nến nhấn chìm giảm, xuất hiện khi có nhiều người bán hơn người mua. Xu hướng này được thể hiện qua mô hình nến bao gồm 1 cụm có 2 nến là 1 nến nhỏ màu xanh lá, theo sau là nến đỏ có thân nến dài che phủ toàn bộ cây nến màu xanh lá kia. Mô hình này thể hiện người bán đang áp đảo trên thị trường và giá có thể tiếp tục giảm.

Xem thêm: Hiểu GAP trong chứng khoán là gì, kết hợp phân tích kỹ thuật các chỉ số khác giúp nhà đầu tư nhận định diễn biến thị trường và ra quyết định phù hợp.

Mô hình nến Evening Star (sao Hôm)

Mô hình nến Evening Star, hay thường được gọi là mô hình nến sao Hôm là một trong những mô hình thể hiện sự đảo chiều mạnh mẽ nhất. Biểu đồ hình nến Evening Star được hình thành từ 3 nến thay vì 1 hoặc 2 nến như các mẫu nến khác. Cấu tạo gồm 1 nến tăng lớn, 1 nến nhỏ có màu đỏ hoặc xanh lá (màu sắc nến không quan trọng) và 1 nến giảm lớn. Mẫu nến Evening Star là một mẫu nến đảo chiều giảm giá, nó thường xảy ra tại đỉnh của một xu hướng tăng giá. Mô hình cho thấy sự chững lại của người mua, sau đó người bán lấy lại quyền kiểm soát. Evening Star cho thấy xu hướng bán nhiều hơn có thể tiếp tục phát triển.

Mô hình nến Bullish Harami

Đối lập với Bearish Harami, Bullish Harami xuất hiện trong thị trường có xu hướng đi xuống. Bullish Harami là mô hình có nến thứ nhất là nến giảm lớn, nến thứ hai là nến tăng nhỏ nằm gọn hoàn toàn bên trong thân nến trước đó. Đây là tín hiệu cho những nhà phân tích kỹ thuật biết xu hướng đang tạm dừng. Nếu theo sau mô hình này là một nến tăng, có thể sắp có nhiều đợt tăng giá hơn nữa.

Mô hình nến Bearish Harami

Bearish Harami là mô hình xuất hiện trong thị trường có xu hướng tăng giá. Mô hình này hình thành bởi 2 nến, nến thứ nhất là nến tăng lớn, nến thứ hai là nến giảm nhỏ nằm gọn hoàn toàn bên trong thân nến trước đó. Bearish Harami là mô hình nến đảo chiều không đưa ra nhiều tín hiệu mạnh mẽ để giao dịch. Nhưng đây là mô hình nhà giao dịch có thể theo dõi kết hợp với các chỉ báo kỹ thuật khác để ra quyết định. Mô hình này cho thấy sự do dự của một phần người mua. Nếu giá tiếp tục tăng cao hơn sau đó, xu hướng tăng có thể tiếp tục. Nhưng nếu theo sau mô hình này là một cây nến giảm thì đó có thể là tín hiệu cho một đợt trượt giá tiếp theo.

Xem thêm: Mô hình nến pin bar giúp nhà đầu tư xác định xu hướng đảo chiều giá của cổ phiếu. Hiểu nến pin bar là gì cùng với các chỉ báo khác giúp bạn thực hiện giao dịch phù hợp.

Mô hình nến Bullish Harami Cross

Bullish Harami Cross là mô hình nến xuất hiện trong xu hướng giảm. Trong đó, có 1 nến giảm, theo sau là nến Doji nằm gọn trong phần thân nến trước. Ý nghĩa của mô hình này tương tự như Bullish Harami. 

Mô hình nến Bearish Harami Cross

Bearish Harami Cross là biểu đồ hình nến xuất hiện trong xu hướng tăng. Trong đó, có 1 nến tăng theo sau bởi một nến Doji, nến Doji là một mô hình nến đơn có giá đóng cửa và giá mở cửa bằng hoặc gần như bằng nhau. Doji nằm gọn trong phần thân nến trước. Tương tự như Bearish Harami, mô hình nến này đưa ra các tín hiệu rằng xu hướng trước đó có thể sắp đảo chiều.

Xem thêm: Mô hình 2 đáy là gì? Đây là mô hình phổ biến trong phân tích kỹ thuật chứng khoán để nhận diện được xu hướng tăng giảm của giá cổ phiếu.

Mô hình nến Bullish Rising Three (tăng giá 3 bước) 

Mô hình nến Bullish Rising Three, hay thường được gọi là mô hình nến tăng giá 3 bước, gồm 5 nến. Nến đầu tiên là nến tăng mạnh. Theo sau là các nến giảm từ 2 đến 4 có thân nến nhỏ nằm trong thân nến 1. Nến cuối của biểu đồ hình nến này là nến tăng giá mạnh.  

Mặc dù mô hình cho thấy giá giảm trong ba ngày liên tiếp, nhưng mức thấp mới không xuất hiện và giá đã tăng trở lại trong ngày thứ năm. Vì vậy, các nhà giao dịch đang chờ giá tăng sẽ chuẩn bị cho động thái tăng giá tiếp theo.

Một biến thể của mô hình này là khi các yếu tố khác vẫn giữ nguyên, chỉ có nến ngày thứ hai tăng lên một chút theo ngày tăng mạnh đầu tiên. Khi biến thể này xảy ra, mô hình này được gọi là mô hình nến "giữ nguyên giá tăng".

Mô hình nến Bearish Falling Three (giảm giá 3 bước) 

Tương tự mô hình Bullish Rising Three, Bearish Falling Three, hay thường được gọi là mô hình nến giảm giá 3 bước cũng gồm 5 nến. Nhưng mô hình này bắt đầu với ngày đầu là ngày giảm giá mạnh. Theo sau là 3 nến tăng nhỏ nằm trong phạm vi của nến giảm mạnh đầu tiên. Nến cuối của mô hình là một nến giảm giá mạnh khác. Mô hình này cho thấy người bán đang áp đảo thị trường và giá có thể giảm xuống.

Xem thêm bài viết:

• Mô hình CAPM được nhiều nhà đầu tư áp dụng trong thị trường chứng khoán để đo lường mức lợi nhuận kỳ vọng của cổ phiếu hoặc danh mục đầu tư.
• Mô hình vai đầu vai là gì? Nhà đầu tư sử dụng mô hình này để dự đoán sự đảo chiều về giá, xu hướng tương lai để họ đưa ra quyết định mua bán dễ hơn.

Tóm lại...

Mỗi biểu đồ hình nến thuật lại “câu chuyện” về cuộc đối đầu giữa thị trường bò (giá lên) và bear market (giá xuống), giữa người mua và người bán, cung và cầu, nỗi sợ hãi và lòng tham trên thị trường. Vì vậy, mô hình nến là một trong những mô hình quan trọng được các nhà giao dịch sử dụng để theo dõi thị trường và tìm điểm giao dịch. Điều quan trọng cần lưu ý là hầu hết các mẫu nến đều cần xác nhận dựa trên bối cảnh của các nến trước và tiếp theo sau. Các mô hình này có xu hướng lặp lại, nhưng thị trường sẽ thường cố gắng đánh đố các nhà giao dịch. Nhà đầu tư cần kết hợp biểu đồ hình nến cùng các mô hình và chỉ số khác để đạt được kết quả tốt nhất.

Bạn muốn tìm hiểu thêm về phương pháp phân tích kỹ thuật? Xem ngay bài viết chi tiết của Anfin

Để có trải nghiệm đầu tư cổ phiếu dễ dàng và thuận tiện nhất, tải ngay app Anfin - Đầu tư chứng khoán trên App Store tại đây hoặc trên Google Play tại đây.